ASEAN khai thác hiệu quả thế mạnh

Theo giới chuyên gia kinh tế quốc tế, ASEAN là tổ chức khu vực thành công bậc nhất thế giới. Trong thời gian qua, vị thế này liên tục được duy trì, vượt qua mọi thách thức toàn cầu và những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới. Thành công của ASEAN được cấu thành từ nhiều yếu tố quan trọng. Riêng trong lĩnh vực đầu tư, nguồn vốn FDI đổ vào khu vực ASEAN là một trong những động lực quan trọng tạo nên những thành công của ASEAN. Đồng thời, đây cũng là minh chứng rõ nét nhất cho thấy sức hấp dẫn của ASEAN trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị thế giới gia tăng.

Mặt khác, nhiều nhà phân tích kinh tế chỉ ra rằng, các doanh nghiệp sản xuất của Trung Quốc cũng đang mở rộng hoạt động tại khu vực Đông Nam Á. Một dữ liệu của fDi Markets - một công ty cung cấp các giải pháp xúc tiến đầu tư quốc tế cho thấy, một phần ba FDI sản xuất năm 2023 của ASEAN đến từ Trung Quốc, nhiều hơn gấp 3 lần so với đầu tư từ Mỹ, Hàn Quốc hay Nhật Bản, vốn là những nhà đầu tư lớn tại khu vực.

Các nhà phân tích kinh tế khu vực cho rằng, dữ liệu của fDi Markets chỉ nói lên được một phần mức độ đầu tư của Trung Quốc vào ASEAN. Bởi Trung Quốc đầu tư vào ASEAN không chỉ xoay quanh lắp ráp chi phí thấp, mà còn bao gồm sản xuất tiên tiến, công nghệ và thậm chí cả dịch vụ chuyên nghiệp. Thực tế cho thấy, Trung Quốc không chỉ là nguồn FDI lớn nhất của ASEAN mà đầu tư từ quốc gia này vào khu vực được thúc đẩy bởi những thế mạnh cơ bản của ASEAN chứ không chỉ đơn thuần là những tham vọng nhỏ như đa dạng chuỗi cung ứng hay giảm chi phí sản xuất.

Một nhóm chuyên gia của Ngân hàng đầu tư đa quốc gia HSBC mới đây đã có những bình luận liên quan đến sự gia tăng FDI đổ vào ASEAN. Trong đó nhấn mạnh rằng, HSBC nhận thấy xu hướng này ngay trong chính tập khách hàng của họ, thể hiện ở số lượng doanh nghiệp Trung Quốc tham gia thị trường mới ở Đông Nam Á trong năm 2023 đã tăng 80% so với năm 2022. Nhóm chuyên gia của HSBC chỉ ra rằng, ASEAN thu hút các doanh nghiệp Trung Quốc chủ yếu nhờ cơ hội tăng trưởng và nhóm doanh nghiệp này đang đi trước các doanh nghiệp khác trên thế giới trong tiếp xúc với khu vực Đông Nam Á. HSBC đã thực hiện một cuộc khảo sát mới đây với 3.500 doanh nghiệp toàn cầu, qua đó ghi nhận rằng, lực lượng lao động lành nghề, nền kinh tế số đang phát triển, mức độ cạnh tranh và thị trường khu vực có quy mô tương đối lớn chính là những điểm hấp dẫn của ASEAN.

Dẫn chứng cho điều này, nhóm tác giả của HSBC cho biết, có tới 28% doanh nghiệp tham gia khảo sát đánh giá, trong ASEAN, Việt Nam là nền kinh tế có GDP tăng trưởng mạnh mẽ nhanh nhất trong khối ASEAN với tốc độ 6,5%. Trên hết, nền kinh tế Việt Nam không chỉ có GDP tăng trưởng mạnh mẽ, mà còn là một nền kinh tế vững vàng, đây là yếu tố quan trọng nhất để thu hút doanh nghiệp quốc tế. Ngoài ra, khảo sát của HSBC cũng chỉ ra rằng, so với nhóm doanh nghiệp đến từ Mỹ và châu Âu, tỷ lệ doanh nghiệp Trung Quốc tăng trưởng tự thân ở Đông Nam Á cao hơn và gia tăng tìm kiếm cơ hội hoạt động mua bán và sáp nhập tại khu vực.

Sức hấp dẫn từ xu hướng phát triển tương lai bền vững

Theo các chuyên gia của HSBC, ASEAN vốn là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, mang đến cho quốc gia này nhiều cơ hội tăng trưởng đa dạng cho khối doanh nghiệp. Điều này có được nhờ vào việc ASEAN có các yếu tố nền tảng kinh tế vững chắc, năng lực sản xuất ngày càng tinh vi, hiệu quả trong chuỗi cung ứng và logistics; sự tương đồng văn hóa; tầng lớp trung lưu đang phát triển... Đặc biệt, Trung Quốc hiện là nhà sản xuất và thị trường tiêu thụ xe điện lớn nhất thế giới. Vì vậy, các doanh nghiệp sản xuất xe điện Trung Quốc đang có nhiều bước tiến vượt bậc ở khu vực Đông Nam Á, chiếm khoảng 75% doanh thu bán xe điện. Các thương hiệu xe điện lớn của Trung Quốc cũng đang mở rộng quy mô sản xuất tại khu vực.

Các chuyên gia đánh giá, sự phát triển của lĩnh vực xe điện vừa là một ví dụ tiêu biểu, vừa phản ánh rõ nét mối quan hệ khăng khít trong lĩnh vực điện tử nói chung. Lĩnh vực này được hậu thuẫn bởi nỗ lực vươn lên trong chuỗi giá trị sản xuất của ASEAN và thị trường tiêu dùng rộng lớn đầy hứa hẹn với tầng lớp trung lưu gia tăng 5% mỗi năm.

Định hình sự phát triển thịnh vượng, bền vững, lĩnh vực năng lượng tái tạo cũng là một “điểm sáng” tạo nên sức hấp dẫn của ASEAN. Các doanh nghiệp nước ngoài đang ngày càng quan tâm nhiều hơn đối với các thị trường ASEAN trong bối cảnh chính phủ các quốc gia trong khu vực nỗ lực chuyển dịch hướng tới cân bằng phát thải.

Liên hệ với Việt Nam, các chuyên gia kinh tế cùng nhìn nhận, Trung Quốc đang là một trong những đối tác thương mại với kim ngạch song phương vượt mốc 106 tỷ USD, chủ yếu trong lĩnh vực điện tử, dệt may và máy móc. Từ năm 2014 đến nay, quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và Việt Nam đã vươn lên để trở thành một trong 20 hành lang thương mại hàng đầu thế giới. Những thỏa thuận tầm cỡ khu vực như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đồng nghĩa các liên kết kinh tế giữa Trung Quốc và Việt Nam sẽ tiếp tục chặt chẽ hơn, chú trọng hơn vào lĩnh vực số hóa.

Báo cáo về kinh tế điện tử của Đông Nam Á (e-Conomy SEA) năm 2023 cho thấy, Việt Nam là nền kinh tế số phát triển nhanh nhất ở ASEAN với tốc độ tăng tăng trưởng ấn tượng tới 20%. Xét về tổng giá trị giao dịch (gross merchandise value - GMV), Việt Nam có tiềm năng để trở thành thị trường công nghệ số lớn thứ hai khu vực vào năm 2030, sau Indonesia. Các nhà phân tích khẳng định, sự tăng trưởng của Việt Nam kỳ vọng sẽ đạt được nhờ hệ sinh thái thương mại điện tử đang phát triển nhanh chóng, được hậu thuẫn bởi tập người tiêu dùng đang gia tăng và sẵn sàng trở thành thị trường tiêu dùng lớn thứ 10 trên thế giới vào năm 2030, lớn hơn cả các cường quốc như Đức, Anh...

Ở góc độ tổng thể khu vực, giới chuyên gia đánh giá, sức tăng trưởng của bản thân ASEAN là rất đáng khâm phục. Trong nhiều lĩnh vực quan trọng để định hình nền kinh tế, ASEAN đã đạt được vị thế cho phép tự sản xuất hoặc phát triển được những sản phẩm, đồng thời có nhu cầu quy mô lớn đối với những sản phẩm này. Từ đó, kiến tạo thêm những nguồn động lực thúc đẩy mạnh mẽ trong hành trình tăng trưởng của ASEAN.

Thanh Trúc