Để nâng cao hiệu quả CTDV đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới, đội ngũ cán bộ, chiến sĩ BĐBP làm CTDV phải có uy tín, trách nhiệm cao, thuyết phục giỏi, "khéo" tuyên truyền. Sinh thời, Bác Hồ đã chỉ rõ: Dân vận phải thế nào? là: "Phải có óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm". Trong những năm qua, mặc dù có nhiều cố gắng, nhưng CTDV chưa làm được như Bác dạy. Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng đã chỉ rõ: "Công tác dân vận còn nhiều mặt hạn chế. Việc xây dựng, nhất là triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận còn chưa kịp thời, kém hiệu quả". Vẫn còn không ít tình trạng cán bộ quan liêu, hách dịch, xa dân, không lắng nghe ý kiến, kiến nghị của người dân, phai nhạt về tư tưởng, đạo đức xuống cấp, thiếu khả năng tuyên truyền, thuyết phục... Nghị quyết Đại hội XII của Đảng còn chỉ rõ: "Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận, tăng cường quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân".

Thực tế cho thấy nâng cao uy tín và hoàn thiện các khả năng tuyên truyền, thuyết phục là yêu cầu để mỗi cán bộ, chiến sĩ BĐBP làm tốt công tác tuyên truyền, vận động quần chúng một cách có hiệu quả thiết thực. Uy tín cao - đây là phẩm chất hàng đầu của cán bộ, chiến sĩ BĐBP làm CTDV. Bởi, để được quần chúng hiểu, tin tưởng và làm theo thì nhất định người làm CTDV phải có uy tín, đó là những phẩm chất, năng lực có tác dụng thuyết phục, cảm hóa, thu hút người khác. Muốn có được phẩm chất này đòi hỏi người làm CTDV phải rèn luyện, "nói đi đôi với làm", đặt lợi ích nhân dân cao hơn lợi ích cá nhân. Nắm vững chính sách và thực hiện đúng đường lối quần chúng: "Cán bộ phải nghiên cứu, hiểu rõ, thấm nhuần chính sách ấy. Theo chính sách ấy mà điều tra, nghiên cứu, nắm vững hoàn cảnh thiết thực của đơn vị mình, địa phương mình. Rồi đặt kế hoạch rõ ràng, tỉ mỉ, thiết thực, để giải thích, tuyên truyền, cổ động quần chúng, làm sao cho mọi người hiểu rõ và ủng hộ chính sách của Đảng và Chính phủ như là của họ…".

Ngày nay, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia đòi hỏi phải có đội ngũ cán bộ, chiến sĩ làm CTDV giỏi, mà trực tiếp là cán bộ, đảng viên làm nòng cốt, nếu họ không có đủ uy tín, trách nhiệm không cao, mất uy tín sẽ không thể vận động được nhân dân thực hiện đương lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Bởi vậy, cấp ủy Đảng các cấp từ Bộ Tư lệnh BĐBP đến các đơn vị phải nhạy bén, kiên quyết, sáng tạo, bám sát thực tiễn của từng địa phương, kịp thời đề ra các giải pháp phù hợp với tình hình mới, tạo sự đồng thuận, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị. Kiên quyết không bố trí những người không đủ năng lực, trình độ và không có uy tín, thiếu trách nhiệm với nhân dân làm CTDV trên những địa bàn trọng điểm. Uy tín của người làm CTDV, nhất là cán bộ, chiến sĩ BĐBP lại càng quan trọng, họ phải thực sự "trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân" thì tiến hành thuyết phục, giáo dục, vận động nhân dân mới có hiệu quả. Giỏi thuyết phục là phẩm chất cần có thứ hai của cán bộ, chiến sĩ làm CTDV. Trong quá trình tiến hành tuyên truyền, vận động quần chúng nhất thiết mỗi cán bộ, chiến sĩ phải giỏi thuyết phục, đó là sự tác động trực tiếp vào ý thức và hành vi của quần chúng bằng lời nói và việc làm sinh động, bằng các sự kiện thực tế, khiến mọi người hiểu rõ, tin tưởng và quyết tâm làm theo. Phải bằng những luận cứ, luận chứng khoa học, bằng những dữ liệu, sự kiện, tài liệu, thực tế và nghiệp vụ công tác biên phòng để minh chứng cho vấn đề muốn truyền đạt là đúng đắn, có cơ sở. Bên cạnh đó, phải bằng những lập luận khoa học để bác bỏ những nhận thức, quan điểm, hành vi sai trái, hình thành và củng cố những nhận thức, quan điểm, niềm tin đúng ở nhân dân vào Đảng và chế độ ta. Ở kỹ năng này, cần thuyết phục bằng cả lời nói và việc làm, phải thống nhất trong nhận thức và hành động. Tránh hiện tượng: "chỉ biết khai hội, viết chỉ thị, xem báo cáo trên giấy, chứ không kiểm tra đến nơi, đến chốn" hay trước mặt người dân thì lên mặt "quan cách mạng". Miệng thì nói dân chủ, nhưng làm việc thì theo lối "quan chủ". Miệng thì nói "phụng sự quần chúng", còn thực tế thì "chỉ biết ăn sang, diện cho kẻng, chẳng những không lo phụng sự nhân dân, mà còn muốn nhân dân phụng sự mình". Thực tế, khi tiến hành công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhất thiết phải xâm nhập vào đời sống của nhân dân, phải hiểu được ngôn ngữ, phong tục, tập quán của từng địa phương mới có thể thuyết phục hiệu quả, "khéo" tuyên truyền là một trong những kỹ năng quan trọng của người cán bộ dân vận. Đảng ta yêu cầu: Đội ngũ cán bộ, đảng viên làm CTDV phải thật sự tin dân, trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân. "Giải quyết kịp thời có hiệu quả những bức xúc, những kiến nghị chính đáng của nhân dân và khiếu nại, khiếu tố của công dân".

Sinh thời, Bác Hồ dạy: "Tuyên truyền là đem một việc gì nói cho dân hiểu, dân nhớ, dân theo, dân làm". Bác đòi hỏi mỗi cán bộ phải thực sự hiểu dân: "Dân ở đó sinh hoạt thế nào, ta cũng phải sinh hoạt như họ. Nếu dân dậy sớm mà mình ngủ trưa, dân đang làm việc mà mình nằm ngủ lì thì sẽ bị dân ghét và ảnh hưởng xấu đến việc tuyên truyền. Thấy dân làm việc gì, bất kỳ to nhỏ, ta cũng ra tay làm giúp. Đó là cách gây cảm tình tốt nhất, nó sẽ giúp cho việc tuyên truyền kết quả gấp bội". Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để đạt hiệu quả tuyên truyền, cán bộ dân vận cần nắm vững đối tượng và phân loại đối tượng, phải nâng cao khả năng dùng ngôn ngữ phù hợp với địa phương, vùng miền, dân tộc; phải hiểu được ít nhiều ngôn ngữ địa phương mới có thể vận động quần chúng có hiệu quả. Người chỉ rõ: "Dân chúng không nhất luận như nhau, trong dân chúng cũng có nhiều tầng lớp khác nhau, trình độ khác nhau, ý kiến khác nhau, có lớp tiên tiến, có lớp lừng chừng, có lớp lạc hậu" và "bất kỳ nơi nào có quần chúng, thì nhất định có ba hạng người: Hạng hăng hái, hạng vừa vừa và hạng kém. Mà trong ba hạng đó, hạng vừa vừa, hạng ở giữa, nhiều hơn hết, hạng hăng hái và hạng kém đều ít hơn". Do đó, mỗi cán bộ làm CTDV phải không ngừng nâng cao kỹ năng tuyên truyền, mà cụ thể là phải nói được và làm được.

Dân vận "khéo" việc gì cũng xong, như vậy, làm CTDV phải vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật. Do vậy, mỗi cán bộ, chiến sĩ BĐBP làm CTDV phải thực sự có những phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, cần thiết nhất là uy tín để thu hút quần chúng, đồng thời phải không ngừng hoàn thiện các kỹ năng, phải giỏi thuyết phục, khéo léo khi tuyên truyền, biết vận dụng trong từng hoàn cảnh, từng đối tượng, từng địa phương, con người cụ thể. Quá trình này phải được bồi dưỡng, rèn luyện thường xuyên và được trưởng thành trong hoạt động thực tiễn tuyên truyền, vận động quần chúng. Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng chỉ rõ: "Thực hiện tốt Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác dân vận". Đó cũng chính là việc tiếp tục học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh về CTDV.

Đại tá, PGS, TS Trần Nam Chuân