Những chuyển biến tích cực

Bắt đầu bước vào vụ cá Nam, cảng Cửa Việt (huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị) trở nên tấp nập, các chủ tàu cá chuẩn bị công đoạn hậu cần trước khi xuất bến. Và trong hành trang vươn khơi ấy không thể thiếu những kiến thức pháp luật khi đánh bắt trên biển. Mọi người cùng nhau trao đổi cần làm gì để thực hiện tốt việc chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Tất cả tàu thuyền trong cảng đều được Ban Quản lý cảng Cửa Việt và Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt (BĐBP Quảng Trị) tuyên truyền thực hiện nghiêm, góp phần với ngành thủy sản cả nước gỡ "thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu, cũng là đảm bảo quyền lợi cho mình.

Thuyền trưởng tàu cá Bùi Đình Dũng (trú tại thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh) đang khẩn trương tiếp đá vào hầm tàu, chuẩn bị cho chuyến đi biển mới. Người đàn ông 48 tuổi này cho biết, trước đây, ít quan tâm lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, cho đến khi được cán bộ BĐBP tuyên truyền, ông hiểu rằng, đây là một trong những yêu cầu bắt buộc để tàu được cập cảng, cần phải lắp và luôn bật thiết bị khi đánh bắt trên biển. "Lắp và sử dụng thiết bị giám sát hành trình, tôi mới thấy có nhiều cái lợi. Ngoài việc để cơ quan chức năng theo dõi, phát tín hiệu cảnh báo mỗi khi tàu chuẩn bị vượt sang vùng biển của nước bạn, thiết bị này còn giúp ngư dân trong các tình huống gặp tai nạn trên biển, vì ngay trên thiết bị có loa cảnh báo bão và nút bấm SOS mỗi khi tàu gặp sự cố" - ông Dũng nói.

Còn đối với chủ tàu cá Trần Quang Khải (33 tuổi, trú tại khu phố 7, thị trấn Cửa Việt), việc khai báo đầy đủ các thủ tục trước mỗi chuyến ra khơi, bật thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ và cam kết đánh bắt không xâm phạm vùng biển nước ngoài đã thành một thói quen. Anh Khải tâm sự, anh đã bắt đầu ghi chép nhật ký đánh bắt, sản lượng để sẵn sàng đối chiếu và làm cơ sở để chủ vựa hay cơ quan chức năng kiểm tra. Việc ghi chép này giúp anh nắm được tình hình khai thác tăng hay giảm, thay vì như trước đây chỉ đưa cá vào cảng bán nhận tiền là xong.

"Trước đây, vì nghĩ đơn giản ở đâu có cá nhiều thì đánh bắt nên tôi đã khai thác sang ngư trường nước bạn và bị lực lượng chức năng nước sở tại giữ lại gần một tháng. Được cán bộ BĐBP tuyên truyền, tôi hiểu, làm như vậy sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia, gây hại cho ngành thủy sản và trực tiếp bản thân tôi cũng bị phạt. Bây giờ, trước khi đi biển, tôi luôn hoàn thành thủ tục tờ đầy đủ, cán bộ Biên phòng đóng dấu mới cho tàu rời bến. Khi đi khai thác, tôi ghi chép nhật ký sản lượng hàng ngày, về nộp cho Ban Quản lý cảng và trạm kiểm soát Biên phòng đầy đủ. Trước khi cập bến, chúng tôi báo rõ cập bến vào giờ nào, số phương tiện bao nhiêu, chiều dài, chiều rộng thế nào, phương tiện có bao nhiêu người, hoạt động hành nghề gì. Thực hiện nghiêm túc các quy định, tôi thấy tự tin, yên tâm hơn khi làm ăn trên biển" - anh Khải chia sẻ.

Đồng hành cùng ngư dân

Cửa Việt là một trong những cảng tập trung nhiều tàu đánh bắt xa bờ của tỉnh Quảng Trị. Bởi vậy, việc tuyên truyền chống khai thác IUU luôn được Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt chú trọng. Hằng năm, đơn vị không chỉ tổ chức tuyên truyền tập trung tại các hội nghị, mà còn tới tận tàu ngư dân và cấp phát hàng nghìn tờ rơi liên quan đến chống khai thác IUU. Thông qua các Tổ tàu thuyền tự quản, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt đã tuyên truyền đến các tổ viên chấp hành việc thực hiện nghiêm túc các quy định khi đánh bắt trên biển. Theo đó, các thành viên trong tổ không chỉ hỗ trợ, giúp đỡ nhau trong các sự cố xảy ra, cùng nhau phát triển kinh tế, mà còn phải cùng chung tay để chống khai thác IUU.

Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt cũng giao nhiệm vụ cho các tổ công tác khi thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát sẽ kết hợp với hướng dẫn, tuyên truyền cho bà con làm các thủ tục tại cảng cá, chấp hành khai báo và cập cảng cá theo quy định. Trạm Kiểm soát Biên phòng Tân Lợi (Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt) hiện đang quản lý 179 tàu cá, trong đó có 157 tàu cá đánh bắt xa bờ.

Thời gian qua, trạm đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Luật Biển, Luật Thủy sản và đặc biệt là các nội dung về chống khai thác IUU để nâng cao nhận thức của ngư dân. Theo đó, tất cả các tàu cá trước khi rời bến đều phải thực hiện khai báo thủ tục đầy đủ, ký cam kết chấp hành quy định của pháp luật khi khai thác trên biển. Cùng với đó, các tàu cũng được kiểm tra chặt chẽ về trang thiết bị, máy móc, nếu tàu nào không đủ tiêu chuẩn sẽ không được ra khơi.

Thiếu tá Võ Khắc Hoàn, Phó Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng Tân Lợi cho biết: “Thời gian qua, nhờ sự nỗ lực của các ngành, các cấp, ngư dân Quảng Trị đã có những chuyển biến tích cực trong việc chấp hành pháp luật khi khai thác hải sản trên biển. Những kết quả đạt được sẽ góp phần vào nỗ lực gỡ “thẻ vàng” cho thủy sản Việt Nam. 3 năm qua, không có tàu cá nào của Quảng Trị vi phạm vùng biển nước ngoài, nhưng không vì thế mà chúng tôi chủ quan, thỏa mãn với những kết quả đã đạt được. Trong thời gian tới, đơn vị sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm việc kiểm soát tàu thuyền ra khơi, mặt khác, sẽ phối hợp chặt chẽ với địa phương để tăng cường công tác tuyên truyền cho bà con. Việc chấm dứt khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định sẽ phải thực hiện theo hướng bền vững chứ không chỉ là biện pháp đối phó trong thời gian nhất định".

Nguyễn Hòa Bình