Cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng do Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam và các cơ quan liên quan tổ chức biên tập, xuất bản. Được triển khai từ tháng 3/2023, cuốn sách đã hoàn thành, ra mắt vào dịp kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2024).

Cuốn sách gồm 928 trang, tuyển chọn 92 bài viết, bài phát biểu, bài nói, lược ghi, trả lời phỏng vấn, thư... của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam, trong đó, bài viết sớm nhất là năm 1968. Nội dung các bài phát biểu, bài viết thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Tổng Bí thư đối với việc xây dựng, giữ gìn, phát triển nền văn hóa Việt Nam với các yếu tố truyền thống và hiện đại, bản sắc và hội nhập; tạo nguồn lực nội sinh, huy động sức mạnh của văn hóa, con người Việt Nam trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Nội dung cuốn sách gồm ba phần, trong đó, phần thứ nhất “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc”, gồm 19 bài phát biểu, bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương, Hội nghị công tác tư tưởng - văn hóa toàn quốc, Hội nghị Tuyên giáo toàn quốc... Với những lập luận đầy sức thuyết phục, những dẫn chứng rất phong phú và sinh động, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã lý giải cụ thể nội hàm của khái niệm xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; phân tích vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng giải pháp để phát huy đầy đủ, toàn diện giá trị văn hóa.

Phần thứ hai “Phát triển toàn diện, đồng bộ để văn hóa thật sự là sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước bền vững”, tuyển chọn 73 bài phát biểu, bài viết, thư của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với các lĩnh vực văn hóa cũng như quá trình xây dựng, phát triển của các cơ quan văn hóa. Với thực tiễn phong phú và tư duy lý luận sắc bén, sự am hiểu sâu sắc về đặc trưng của từng loại hình văn hóa, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có những chỉ đạo toàn diện, đối với lĩnh vực văn học, nghệ thuật; giáo dục, đào tạo; khoa học, công nghệ; báo chí, xuất bản...

Phần thứ ba “Từ luận điểm văn hóa của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến thực tiễn cuộc sống”, tuyển chọn 32 bài viết, trả lời phỏng vấn của các cán bộ, đảng viên và nhân dân trong nghiên cứu, học tập và triển khai, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, gắn với xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam.

Cuốn sách cũng tuyển chọn hơn 90 bức ảnh tư liệu quý, ghi lại những hình ảnh của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong các hoạt động văn hóa; các chuyến đi thăm, làm việc với các địa phương, các cơ quan, đơn vị trong ngành Văn hóa; các buổi gặp gỡ văn nghệ sĩ, trí thức trên mọi miền Tổ quốc.

Đồng chí Lại Xuân Môn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương nêu rõ: “Cuốn sách của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có giá trị lý luận và thực tiễn quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam nói riêng, với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa nói chung. Nội dung cuốn sách đồng thời khắc họa sâu sắc, sinh động một nhân cách văn hóa cao đẹp, giản dị, gần gũi của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng”.

Sau khi đọc cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vinh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương chia sẻ: “Đọc cuốn sách này, cảm nghĩ của tôi, thu nhận của tôi là có rất nhiều điều mới mẻ và sâu sắc... Tất cả cho con người, tất cả vì con người. Xây dựng văn hóa cũng là cho con người Việt Nam có một cuộc sống ấm no, hạnh phúc và nước ta giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu”.

Cảm nhận về cuốn sách “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”, Giáo sư, Tiến sĩ Phùng Hữu Phú, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng: “Tác phẩm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có sức cảm hóa, lan tỏa sâu rộng, định hướng nhận thức, dẫn dắt hành động đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong sự nghiệp xây dựng, phát triển nền văn hóa dân tộc trong thời kỳ phát triển mới của đất nước. Sức sống của tác phẩm một phần do giá trị tư tưởng, tầm trí tuệ kết tinh trong từng bài viết, bài nói. Đây là tâm huyết, sự gửi gắm và kỳ vọng của Tổng Bí thư - nhà lãnh đạo tâm đức, nhà văn hóa lớn, nhân cách văn hóa lớn, hết lòng vì Đảng, vì dân, được nhân dân kính trọng, yêu mến, tin tưởng”.

Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam cho rằng, qua cuốn sách giá trị của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, chúng ta thấy tri thức sâu rộng của Tổng Bí thư trên mọi lĩnh vực về văn hóa. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân nhấn mạnh: “Tổng Bí thư đã nói ra bài học sâu sắc nhất. Đó là bài học về sáng tạo, phải có khát vọng và những lý tưởng trong công việc sáng tạo của mình. Thực tế chứng minh trên thế giới, các nhà văn, nghệ sĩ lớn khi có những tác phẩm lớn, họ đều là những con người có khát vọng lớn lao, có những lý tưởng cao cả và hơn nữa là mong muốn để cống hiến cho dân tộc. Đây là bài học chúng tôi thấy rất thuyết phục. Cuốn sách của Tổng Bí thư về tổng thể đã gieo cho văn nghệ sĩ một niềm tin. Đó là niềm tin vào chế độ, niềm tin vào nền văn hóa và chính từ niềm tin đó mới có thể bắt tay vào công việc, là cảm hứng của những sáng tạo mới. Điều đó làm chúng tôi rất xúc động và đây là một sự động viên, một niềm tin về nền văn học nghệ thuật Việt Nam nằm trong nền văn hóa của Việt Nam đang trên đà chấn hưng và phát triển”.

Nguyễn Văn Toàn