Quang cảnh Khu du lịch sinh thái Cồn Đen.

Cồn Đen được hình thành do kiến tạo bồi đắp phù sa và bùn cát của sông Trà Lý, dưới tác động của dòng chảy cửa sông và chế độ thủy động lực vùng ven biển tạo thành. Địa hình khu vực này tương đối bằng phẳng. Cồn Đen là dải cồn cát dài khoảng 3km, chiều rộng chỗ lớn nhất khoảng 700m, chỗ hẹp nhất là 450m. Phía Nam của cồn cát hiện nay do dòng chảy sông Trà Lý bồi tụ và phát triển thành các mũi cát chạy song song với đường bờ.

Vào những ngày nắng nóng, đi dọc Cồn Đen, du khách sẽ cảm thấy dịu mát hơn khi ngắm những đợt sóng trắng xóa ào ạt xô bờ và dải thông xanh mướt đung đưa theo làn gió biển. Du khách cũng có thể thỏa sức tìm hiểu thế giới thiên nhiên ven biển ở Cồn Đen. Trên triền cát phủ dày những bông hoa muống biển, dưới nước là những cây vẹt, bần, đước, sú... tạo thành "bức tường xanh" chắn bão bảo vệ đê biển, làng xóm. Đây cũng là nơi trú ngụ của 500 loài động vật thủy sinh, cỏ biển và 200 loài chim các loại, trong đó, có nhiều loài chim quý hiếm được ghi trong Sách đỏ thế giới như: Cò thìa, mòng bể, rẽ mỏ thìa, cà trắng bắc... tạo nên sức hấp dẫn rất riêng đối với du khách.

Khi đến Cồn Đen, du khách vừa thỏa sức tìm hiểu thế giới thiên nhiên ven biển kỳ thú, vừa có thể chơi trò chơi dân gian đi cà kheo trên cát, chơi bóng đá, bóng chuyền trên bãi biển, hoặc tự tay cào ngao, câu cá. Từ khu du lịch sinh thái Cồn Đen, ta có thể đi dọc các xã ven biển, khám phá quần thể rừng ngập mặn với diện tích gần 4.000ha, tham quan Khu lưu niệm đồng chí Nguyễn Đức Cảnh cùng một số di tích đình, đền, chùa ở Thái Thụy và thưởng thức món ăn đặc trưng của người dân quê biển như: nộm sứa, gỏi nhệch, nước mắm Diêm Điền...

Trước đây, để ra được Cồn Đen phải đi bộ hàng cây số đường đất, nay toàn bộ tuyến đường từ đê Pam vào đến nơi này dài khoảng 2km đã được bê tông hóa rộng rãi, thênh thang. Trên dải cồn cát ven biển hiện nay đã được Công ty Minh Phú tiến hành xây dựng hệ thống kè biển với chiều dài khoảng 2,5km chạy song song với bờ biển, giúp cho việc đi lại rất thuận tiện. Cùng với đó, hệ thống đường thủy cũng thuận tiện. Hiện có một bến thuyền từ khu vực cống số 2 gần cửa sông Trà Lý liên hệ vào khu vực Cồn Đen, có thể tổ chức các tuyến giao thông đường thủy dọc theo các con sông vào các lạch ngang xuyên qua các khu rừng tự nhiên. Du khách có thể du ngoạn và khám phá hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Cồn Đen nằm trong khu vực dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới năm 2004. Đến nay, khung cảnh tự nhiên trên cồn vẫn còn hoang sơ, được nhiều người đánh giá là cồn biển đẹp nhất miền Bắc với vùng cảnh quan trải dài bao gồm các bãi cát mịn và khu vực nuôi ngao.

Với điều kiện thiên nhiên kỳ thú và độc đáo như vậy, Cồn Đen thực sự là nơi lý tưởng cho việc phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tham quan, nghiên cứu. Năm 2010, UBND tỉnh Thái Bình đã phê duyệt Quy hoạch chung Khu du lịch sinh thái Cồn Đen với diện tích 1.150ha, gồm toàn bộ khu vực Cồn Đen và một phần diện tích nuôi trồng thủy sản thuộc xã Thái Đô.

Theo đó, Cồn Đen sẽ được quy hoạch thành khu du lịch sinh thái có bãi tắm biển, khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi, giải trí (sân thể thao, khu trượt nước), khu du lịch văn hóa tổng hợp, trung tâm mua sắm, hệ thống cây xanh... Cũng theo quy hoạch, tại khu du lịch sinh thái, Cồn Đen sẽ tổ chức các tua, các tuyến kết nối với các khu rừng ngập mặn xã Thụy Trường, đến các khu du lịch kế cận Đồng Châu, Cồn Vành, các điểm du lịch dọc theo sông Trà Lý về thành phố Thái Bình, đi đến các điểm di tích lịch sử văn hóa đền, chùa, nhà thờ, khu thờ danh nhân văn hóa ở trong và ngoài tỉnh, du lịch đồng quê, đến các vùng trồng cây ăn quả, nuôi trồng thủy sản... Tạo ra một khu du lịch có thể thỏa mãn được các yêu cầu và các sản phẩm văn hóa, ẩm thực, du ngoạn hết sức phong phú cho du khách. 

Có nhiều cơ hội như vậy, nhưng để đưa Cồn Đen trở thành khu du lịch sinh thái theo đúng nghĩa cũng còn không ít khó khăn, thách thức. Đó là chất lượng môi trường đảm bảo cho các hoạt động tắm biển, thể thao trên biển còn hạn chế. Hoạt động nuôi trồng thủy sản còn tự phát dễ gây tác động xấu đến môi trường. Bên cạnh đó, hạ tầng kỹ thuật mới chỉ có con đường chính, còn các công trình khác chưa được đầu tư xây dựng. Do vậy, để phát triển Cồn Đen thành một khu du lịch sinh thái mang tính bền vững, đáp ứng yêu cầu của du khách cần phải có góc nhìn mới kết hợp tập trung đầu tư, phát triển, phát huy tối đa những tiềm năng sẵn có.