Theo ENV, từ tháng 1 đến hết tháng 9/2023, cơ quan chức năng đã tịch thu hơn 2.000 cá thể ĐVHD còn sống và bắt giữ các đối tượng có liên quan trong 110 vụ vi phạm.

Trong số 145 vụ án về ĐVHD được đưa ra xét xử trong giai đoạn này, hình phạt tù đã được áp dụng cho các đối tượng phạm tội của 63 vụ án. Cũng trong thời gian này, ENV ghi nhận được tổng mức phạt hành chính được áp dụng cho các đối tượng quảng cáo, nuôi nhốt và buôn bán ĐVHD trái phép là 13,4 tỷ đồng.

Cũng theo ENV, trong 9 tháng đầu năm 2023, cơ sở dữ liệu vi phạm về ĐVHD của ENV đã ghi nhận có 38 vụ việc có dấu hiệu vi phạm về sừng tê giác và 243 vụ có dấu hiệu vi phạm liên quan đến ngà voi.

Đặc biệt, ENV cũng nhận thấy trong thời gian gần đây, các cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện, thu giữ nhiều sản phẩm ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm như ngà voi, sừng tê giác vận chuyển trái phép qua đường hàng không từ nước ngoài về Việt Nam.

Một trong những vụ việc được xử lý mới đây là vụ vận chuyển khối lượng lớn sừng tê giác, sản phẩm ngà voi từ châu Phi về Việt Nam qua đường hàng không.

Theo đó, ngày 20/11/2023, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên phạt 12 năm tù cho đối tượng Ninh Bá Điền (sinh năm 1987, trú tại thôn Việt Hương, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) do vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo quy định tại điểm d khoản 3 Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Trước đó, ngày 25/4/2023, tại sân bay quốc tế Nội Bài, Chi cục Hải quan cửa khẩu Sân bay quốc tế Nội Bài phối hợp với Công an thành phố Hà Nội, Đội kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Bắc, Công an cửa khẩu cảng hàng không quốc tế Nội Bài đã tiến hành kiểm tra hành lý, hàng hóa của đối tượng Điền khi nhập cảnh từ Doha (Qatar) về Nội Bài.

Theo kết quả giám định tại chỗ của đại diện Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam ngày 25/4/2023, kiện hàng bao gồm 4 sừng động vật nghi là sừng tê giác, 37 khối hình tròn nghi là sản phẩm từ ngà voi. Kết quả giám định cuối cùng được Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội công bố ngày 20/11, cụ thể như sau: 3 trụ sừng tê giác trắng có khối lượng tổng 9,76kg, 1 trụ sừng tê giác đen có khối lượng 2,06kg và 37 sản phẩm ngà voi châu Phi có khối lượng tổng 4,71kg.

Bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc ENV chia sẻ: “Lợi nhuận cao có lẽ là nguyên nhân lớn nhất khiến cho những đối tượng như Ninh Bá Điền sẵn sàng bất chấp các quy định pháp luật để thực hiện hành vi phạm tội về ĐVHD. Trong bối cảnh này, chỉ khi rủi ro pháp lý gắn liền với hoạt động buôn bán ĐVHD trái phép gia tăng thì mới có ý nghĩa răn đe, ngăn chặn các đối tượng phạm tội.

Trong thời gian vừa qua, ENV rất vui mừng ghi nhận nhiều mức hình phạt nghiêm khắc, đúng người, đúng tội được Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội áp dụng với các đối tượng phạm tội về ĐVHD, mà mức án 12 năm tù đối với bị cáo Ninh Bá Điền là một ví dụ. Mức hình phạt này không chỉ thể hiện quyết tâm không khoan nhượng với tội phạm về ĐVHD của các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Hà Nội nói chung, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội nói riêng mà còn góp phần đáng kể vào nỗ lực chung của quốc gia nhằm đẩy lùi loại tội phạm này khỏi xã hội.”

Theo Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017) có hiệu lực từ ngày 1/1/2018, hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép sừng tê giác từ 0,05kg trở lên và ngà voi từ 2kg trở lên trong trường hợp vi phạm lần đầu (không phân biệt loài tê giác/voi) sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức hình phạt lên đến 15 năm tù đối với cá nhân, tùy theo khối lượng tang vật ngà voi, sừng tê giác bị tịch thu.

Bích Nguyên