Hội tụ tinh hoa văn hóa

“Dù ai đi ngược về xuôi/Nhớ ngày giỗ Tổ mùng mười tháng Ba”. Câu ca ấy bao đời nay vẫn in sâu trong tiềm thức mỗi người dân Việt Nam. Dù ở nơi đâu, cứ đến ngày Giỗ Tổ 10-3 âm lịch hàng năm, hàng chục triệu người con trên khắp mọi miền Tổ quốc, kiều bào sinh sống ở nước ngoài lại cùng nhau hành hương về đất Tổ, thắp nén hương thành kính, tri ân công đức tổ tiên đã có công dựng nước.

Từ ngàn đời nay, người Việt đã lập đền thờ và thờ cúng các Vua Hùng tại núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Ngoài ra, còn có rất nhiều đình, đền, miếu... thờ cúng Hùng Vương, vợ con và các tướng lĩnh thời đại Hùng Vương ở Phú Thọ và nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương (được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2012), được tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch hằng năm - là nơi thực hành tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên cao nhất của người Việt.

Trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương vẫn được bền bỉ trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, góp phần hun đúc tâm hồn, tình cảm và ý chí của cả dân tộc. Ðây chính là nguồn gốc tạo nên sức mạnh, sự đoàn kết để dân tộc Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, trường tồn và không ngừng phát triển.

Những năm qua, Giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức trang trọng, quy củ theo một nền nếp chuẩn mực, đầy đủ các nghi thức truyền thống đúng tầm Quốc lễ. Vùng đất Tổ Phú Thọ có Đền thờ các Vua Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh là nơi diễn ra những hoạt động chính của ngày lễ trọng, nhưng ở khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước, nhân dân và các cấp chính quyền cũng thành kính tổ chức dâng hương tưởng nhớ các Vua Hùng và rộng hơn là những nghi lễ Giỗ Tổ của cộng đồng Việt kiều ở các nước trên khắp thế giới bái vọng về nguồn cội. 

Về Đền Hùng vào những ngày tháng 3, du khách thập phương có thể cảm nhận được không khí lễ hội đang tràn ngập khắp nơi.  Dọc tuyến đường Hùng Vương lên Khu di tích lịch sử Đền Hùng, những lá cờ Tổ quốc, cờ hội, băng rôn, áp phích rực rỡ sắc màu. Không chỉ có vậy, về với Giỗ tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng, người dân còn được hòa mình trong không gian văn hóa đặc trưng của miền đất Tổ. Cả không gian lễ hội là không gian của sắc màu văn hóa... 

Trong những năm qua, Khu di tích lịch sử Quốc gia Đền Hùng được Đảng và Nhà nước, tỉnh Phú Thọ quan tâm tiếp tục đầu tư nhiều dự án chỉnh trang cảnh quan, xây dựng nhiều hạng mục công trình và triển khai đề án về phục dựng các lễ hội truyền thống trên địa bàn với trọng tâm là Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng được tổ chức hằng năm, quy tụ trong phần hội các sinh hoạt văn hóa dân gian tiêu biểu của vùng đất cổ Phong Châu và các vùng, miền trong cả nước.

Chính những việc làm, những hoạt động ý nghĩa trong các dịp như thế này đã và đang góp phần tích cực vào công tác gìn giữ, tôn vinh các giá trị văn hóa, làm cho những giá trị văn hóa đó có sức sống và lan tỏa trong cộng đồng.

Nhiều nét mới tại Lễ hội Ðền Hùng năm 2020

Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2020 với chủ đề “Linh thiêng nguồn cội, đất Tổ Hùng Vương” được tổ chức quy mô cấp quốc gia do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức. Tuy nhiên, do tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp nên chương trình Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm 2020 đã được điều chỉnh so với mọi năm, đó là chỉ tổ chức phần Lễ, không tổ chức phần Hội, nhưng vẫn phải đảm bảo trang nghiêm, thành kính và thực hiện nghiêm các biện pháp về phòng, chống dịch Covid-19.

Theo kế hoạch mới điều chỉnh, Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2020 chỉ tổ chức 3 hoạt động lễ chính gồm: Lễ Giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân, Lễ dâng hương Tổ Mẫu Âu Cơ được tổ chức vào ngày 29-3 (tức mùng 6-3 âm lịch); Lễ dâng hương Giỗ Tổ Hùng Vương bắt đầu lúc 9 giờ ngày 2-4 (tức mùng 10-3 âm lịch). Đặc biệt năm nay, Lễ dâng hương sẽ không tổ chức đoàn rước kiệu từ sân hành lễ và không truyền hình trực tiếp trên sóng truyền hình, hạn chế đại biểu tham dự để tránh việc tập trung đông người để phòng dịch Covid-19.

Vì một mùa Giỗ Tổ Hùng Vương thành kính nhưng vẫn đảm bảo an toàn trước tác động của dịch Covid-19, Ban tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2020 thông báo, người dân cả nước chấp hành nghiêm Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, thực hiện cách ly toàn xã hội, không hành hương về Đền?Hùng để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng.

Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ dừng lại ở việc thờ cúng, biết ơn người sáng lập ra đất nước mà còn mở rộng quy mô, nâng tầm thành một loại hình tín ngưỡng của người dân Việt Nam, là điểm tựa tinh thần, cố kết cộng đồng dân tộc. Mỗi người dân đất Việt cần có trách nhiệm gìn giữ những tài sản vô giá đó, để Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương mãi trường tồn cùng đất nước.

Thanh Thuận