Đồng cam cộng khổ tiểu phỉ ở Đồng Văn

Cuối năm 1959, với âm mưu phá hoại cách mạng miền Bắc, phá hoại khối đoàn kết dân tộc, đế quốc Mỹ và tay sai lợi dụng trình độ nhận thức chính trị của đồng bào các dân tộc ở khu vực miền núi còn thấp, lợi dụng một số thiếu sót trong việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về vấn đề ruộng đất, kích động nhân dân chống phá chính quyền, gây bạo loạn... làm mất ổn định an ninh chính trị địa phương.

Ngày 1-12-1959, các toán thổ phỉ ở Đồng Văn, tỉnh Hà Giang ngang nhiên tổ chức đánh chiếm Cán Tỷ (Cổng Trời), rồi mở rộng địa bàn hoạt động ra khắp huyện. Ngày 12-12, bọn phản động trong tầng lớp trên dân tộc Mông cấu kết với đặc vụ Tưởng vũ trang bạo loạn. Chúng tập hợp hơn 1.000 tên phỉ, gần 200 đặc vụ Quốc dân đảng và lôi kéo hàng ngàn dân, gây rối ở 15 trong số 22 xã của huyện Đồng Văn. Chúng phá cửa hàng mua bán ở Lũng Phìn, cướp hàng hóa, giết cán bộ và nhân viên thương nghiệp; phá hủy trụ sở ủy ban, tiến vào thị trấn Đồng Văn, chiếm giữ những vị trí hiểm yếu.

Trước tình hình đó, Tiểu đoàn 12 (còn gọi là Đoàn Thanh Xuyên), Bộ Tư lệnh CANDVT (nay là BĐBP) nhận lệnh cơ động chiến đấu tiêu diệt thổ phỉ quấy rối và chống phá cách mạng trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Sau khi tiếp cận địa bàn, Tiểu đoàn 12 phối hợp với lực lượng địa phương triển khai phương án 3 cùng (cùng ăn, cùng ở, cùng làm) với nhân dân và truy lùng, tiêu diệt bọn phản động. Trên cở sở nắm chắc tình hình thực tế, Ban chỉ huy mặt trận tiễu phỉ ở Đồng Văn thống nhất dùng phương án kết hợp công tác vận động nhân dân, địch vận và tổ chức lực lượng bí mật, bất ngờ đánh vào hang ổ của bọn phỉ.

Đại tá Nguyễn Thành An, người trực tiếp tham gia tiễu phỉ ở Đồng Văn kể lại: “Thời đó gian khổ vô cùng. Chính mùa Đông nên trời lạnh buốt, các giếng nước đều bị đóng băng. Cán bộ, chiến sĩ khi ngủ đều phải mang cả giày, mặc nhiều lớp quần áo, đắp thêm 2 chăn mà vẫn thấy lạnh. Khi hành quân, di chuyển truy lùng phỉ, chúng tôi đều phải mang vác rất nặng, trong khi đường đi nhỏ hẹp, cheo leo. Vừa đi, chúng tôi vừa phải căng mắt quan sát, tránh bẫy chông của bọn phỉ cài và cảnh giác tránh bị phỉ tập kích”. Theo ông An, dù môi trường sống, chiến đấu rất gian khổ, nguy hiểm, nhưng cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 12 không ai nản trí, tất cả đều đồng cam, cộng khổ, hăng hái chiến đấu.

Qua nhiều ngày theo dõi, lực lượng trinh sát của Tiểu đoàn 12 bắt được 2 tên phỉ. Ta đã động viên, thuyết phục được 1 tên phỉ quay về gọi đồng bọn ra đầu hàng. Vài ngày sau, 4 tên thổ phỉ cùng tên bị bắt lần trước ra hàng và dẫn đường cho Tiểu đoàn 12 bao vây bắt sống toàn bộ số phỉ ở Pù Chù Lủng. Sau hơn 4 tháng vượt qua khó khăn, gian khổ, Tiểu đoàn 12 đã truy quét tận hang ổ bọn phỉ ở khu vực Đồng Văn, tiêu diệt và bắt sống hơn 300 tên, trong đó có tên đầu sỏ Ma Mí Chính và các trợ thủ là Vàng Vảng Tóa, Lù Văn Lìn. Với thành tích này, Tiểu đoàn 12 được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba. Sau khi tiễu phỉ, Tiểu đoàn 12 cùng đơn vị bạn xây dựng chính quyền nhân dân; giúp đỡ huấn luyện mỗi xã một trung đội dân quân; kiện toàn và đưa các đoàn thể quần chúng vào hoạt động, nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân và giữ gìn an ninh chính trị khu vực này.

Mưu trí truy bắt gián điệp biệt kích

Bước sang những năm đầu của thập kỷ 60 thế kỷ 20, đế quốc Mỹ và tay sai Ngô Đình Diệm đã tung hàng trăm toán gián điệp, biệt kích nhằm thu thập tin tức tình báo, ám sát, bắt cóc cán bộ, móc nối với các tổ chức phản cách mạng gây bạo loạn... phá hoại các mục tiêu quân sự, kinh tế, văn hóa-xã hội ở miền Bắc. Tháng 2-1960, Trung ương Đảng có chỉ thị vạch rõ, đối tượng tác chiến chủ yếu của CANDVT là bọn gián điệp, đặc vụ, biệt kích, thổ phỉ, hải phỉ, bọn vũ trang xâm nhập biên giới, bọn phản cách mạng, phiến loạn, phạm pháp qua lại hoạt động ở khu vực biên giới.

Thực hiện chỉ thị của Trung ương Đảng, Bộ Tư lệnh CANDVT chỉ đạo cho các đơn vị tăng cường lùng sục, vây bắt, tiêu diệt biệt kích, thám báo. Trong đó, Tiểu đoàn 12 đã cơ động lực lượng khắp các tỉnh miền Bắc đấu tranh chống gián điệp, biệt kích, thám báo. Cuốn “Lịch sử Trung đoàn bộ binh 692”, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, phần giới thiệu các đơn vị tiền thân Trung đoàn bộ binh 692, trong đó có Tiểu đoàn 12, ghi rõ thành tích đấu tranh của đơn vị. Theo đó, tháng 3-1961, toán biệt kích nhảy dù xuống một khu rừng hẻo lánh thuộc tỉnh Yên Bái. Tiểu đoàn 12 đã điều động 1 trung đội và 1 tiểu đội trinh sát, do đồng chí Âu Văn Nhỏ chỉ huy lên Yên Bái truy tìm toán biệt kích. Xem xét những dấu vết tại khu vực toán biệt kích nhảy dù, đồng chí Nhỏ nhận định, địch chưa ra khỏi khu vực này và tiến hành truy lùng ngược theo bờ suối nơi địch để lại chiếc mũ sắt. Khoảng 10 giờ sáng, tốp trinh sát đi đầu phát hiện hiện được dấu chân và những mẩu thuốc lá lạ. Tiếp tục bí mật lần theo dấu vết, ta phát hiện 3 chiếc lán bằng bạt, ngay trước mặt có một tên lính đang gác. Để uy hiếp địch và tạo thế bất ngờ, đồng chí Nhỏ hô lớn: “Hàng thì sống, chống thì chết. Đại đội 1 bên trái, Đại đội 2 bên phải... bao vây”. Bất ngờ và hoảng sợ, toán biệt kích gồm 7 tên phải ra hàng.

Ngày 15-6-1962, đế quốc Mỹ thả toán biệt kích “Gió lốc” xuống Mộc Châu (Sơn La) nhằm điều tra tuyến vận chuyển của ta trên trục đường 41 và tổ chức phá hoại các mục tiêu kinh tế, chính trị, quân sự. Đại đội 1, Tiểu đoàn 12 đã phối hợp với Đồn CANDVT Na Đít và Pa Khôm đóng tại địa phương triển khai truy lùng, tiêu diệt và bắt sống 30 tên, thu 120 kiện hàng. Liên tiếp sau đó, nhiều toán gián điệp, biệt kích khác bị bắt sống.

 Xuân Hương