Biên phòng - Tháng 4-2021 là lần thứ 2 Việt Nam đảm nhiệm chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) trong nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HĐBA 2020-2021 - cơ quan quan trọng nhất của LHQ có trách nhiệm duy trì hòa bình và an ninh thế giới. Tháng Chủ tịch 4-2021 đã khép lại với một dấu son mới khi Việt Nam đảm nhiệm thành công trọng trách này, nâng cao tầm vóc, uy tín quốc gia trong lòng bạn bè quốc tế.
Ghi đậm dấu son
Tháng 4-2021 là lần thứ 2 Việt Nam đảm nhiệm chức Chủ tịch HĐBA LHQ trong nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HĐBA 2020-2021. Việt Nam đảm nhận trọng trách này trong bối cảnh hết sức khó khăn khi đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp trên khắp thế giới, các cuộc xung đột ngày càng căng thẳng ở nhiều quốc gia. Vượt lên tất cả, Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ rất lớn từ cộng đồng quốc tế khi nỗ lực biến những kỳ vọng trở thành hiện thực với những kết quả cụ thể.
Nhìn lại hành trình tháng 4 vẻ vang, Việt Nam đã đề xuất và chủ trì 3 phiên họp cấp cao gồm: Tăng cường hợp tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực trong thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa, giải quyết xung đột; khắc phục hậu quả bom mìn và duy trì hòa bình bền vững, tăng cường gắn kết để hành động hiệu quả hơn; bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu đối với sự sống của người dân trong xung đột vũ trang. Cả 3 phiên họp cấp cao này của HĐBA dưới sự chủ trì của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao và đều được các nước ủy viên HĐBA nhất trí bỏ phiếu ủng hộ để ra được hai Tuyên bố Chủ tịch và một Nghị quyết.
Đáng chú ý, sự kiện quan trọng nhất của tháng 4 là thúc đẩy hợp tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực. Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì phiên họp này và cho thấy, Việt Nam đưa ra cam kết mạnh mẽ của một quốc gia luôn tích cực nỗ lực xây dựng lòng tin và đối thoại, làm cầu nối tìm kiếm giải pháp hòa bình cho các cuộc xung đột trên thế giới thông qua Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế và sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa LHQ và các tổ chức cũng như các cơ chế đa phương. Là đại diện duy nhất của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại HĐBA, Việt Nam cũng nêu bật tinh thần ASEAN và được Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres công nhận tầm quan trọng của Khối trong lĩnh vực ngoại giao hòa giải, ngăn ngừa xung đột và xây dựng hòa bình quốc tế.
Theo Tổng thư ký Guterres, trong quá trình hình thành và phát triển của mình, LHQ luôn chú trọng tới mối quan hệ giữa tổ chức quốc tế đa phương lớn nhất thế giới này với các tổ chức khu vực, thông qua rất nhiều lĩnh vực. Nổi bật trong đó là hòa giải, chống khủng bố, gìn giữ hòa bình; bảo vệ quyền con người, ứng phó với biến đổi khí hậu và ưu tiên hiện nay là chống đại dịch Covid-19... Trên tinh thần đó, Tổng thư ký Guterres khẳng định, trong tháng Chủ tịch HĐBA 4-2021, Việt Nam đã đưa mối quan hệ hợp tác này lên một tầm cao mới, phát huy hơn nữa tinh thần của chủ nghĩa đa phương. Đồng thời, Tổng thư ký Guterres cam kết ủng hộ đề xuất của Việt Nam về thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa xung đột và tìm giải pháp cho xung đột.
Nâng cao tầm vóc uy tín
Theo các chuyên gia quốc tế, một trong những điểm nhấn quan trọng trong tháng Chủ tịch HĐBA 4-2021, Việt Nam đã đề xuất và chủ trì thành công vấn đề giải quyết bom mìn ra phiên thảo luận cấp cao. Việt Nam đã hiện thực hóa sự quan tâm và nỗ lực của quốc tế đối với vấn đề vốn nhức nhối từ lâu tại nhiều quốc gia đang có chiến tranh hoặc vừa trải qua chiến tranh. Đây cũng là dấu ấn quan trọng, khẳng định rõ nét hơn nữa tinh thần luôn đặt con người ở trung tâm của Việt Nam.
Tổng thư ký Guterres đánh giá rất cao đề xuất này của Việt Nam và tin tưởng rằng, vấn đề này đã được đưa lên chương trình nghị sự của HĐBA sẽ là bước đi cần thiết và sẽ tiếp tục được đẩy mạnh để hướng tới sự ổn định, hòa bình thực chất. Theo nhiều học giả chính trị quốc tế, vấn đề này đã từng được đề xuất trước đây, song, chỉ đến khi Việt Nam chủ trì mới có thể được hiện thực hóa. Vì vậy, Việt Nam đã thực sự vượt qua những “rào cản” rất lớn để nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ này.
Đối với vấn đề Bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu đối với sự sống của người dân trong xung đột vũ trang, Việt Nam cũng đã đề xuất vấn đề này và chủ trì thành công khi Nghị quyết do Việt Nam soạn thảo đều được toàn thể 15 quốc gia ủy viên HĐBA và hơn 50 quốc gia thành viên LHQ đồng bảo trợ. Đây tiếp tục làm một thành công ấn tượng của Việt Nam, thể hiện tinh thần, nỗ lực và hiệu quả cụ thể khi Việt Nam thực hiện thành công một trong các ưu tiên đặt ra khi tham gia HĐBA nhiệm kỳ 2020-2021. Ngoài ra, phiên thảo luận mở về chủ đề “Phụ nữ, hòa bình và an ninh - Bạo lực tình dục trong xung đột” cũng là một điểm sáng nữa trong các sáng kiến của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch HĐBA Tháng 4-2021.
Truyền thông quốc tế đánh giá, những sáng kiến của Việt Nam đều là những vấn đề hết sức quan trọng và có tính thực tiễn rất cao. Việc đưa những vấn đề này vào chương trình nghị sự của HĐBA LHQ không phải là một điều dễ dàng. Song, Việt Nam không chỉ đã làm được mà còn nhận được sự ủng hộ rất lớn của HĐBA LHQ và cộng đồng quốc tế. Đặc biệt, với việc ghi nhận nhiều cam kết ủng hộ thực hiện các vấn đề này, rõ ràng cho thấy hiệu quả thực tế, thúc đẩy mạnh mẽ các vấn đề thiết thực của quốc tế trong thời gian tới.
Dù chỉ trong 1 tháng ngắn ngủi, song, hiệu quả công việc mà Việt Nam thực hiện trên cương vị Chủ tịch HĐBA đã thực sự là những thành quả lớn, tạo đà quan trọng để Việt Nam tiếp tục đạt được những thành công mới trong 8 tháng còn lại của nhiệm kỳ 2020-2021. Các học giả và truyền thông quốc tế đều chung khẳng định rằng, Việt Nam trúng cử làm Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ nhiệm kỳ 2020-2021 với số phiếu bầu gần như tuyệt đối (192/193) đã cho thấy uy tín của Việt Nam và niềm tin tưởng từ cộng đồng quốc tế là rất lớn. Kể từ khi đảm nhận trọng trách này đến nay, Việt Nam đã thúc đẩy thành công các ưu tiên và các cam kết của mình. Thành quả lớn nhất của Việt Nam khi tham gia HĐBA là phát huy uy tín của quốc gia và hình ảnh của Việt Nam trong lòng bạn bè quốc tế.
Thanh Trúc