Từ năm 1995, Việt Nam đã thực hiện việc cấm sản xuất, buôn bán và đốt pháo trong phạm vi cả nước. Sau khi quy định được ban hành, hoạt động sản xuất, buôn bán, sử dụng pháo đã được kiểm soát chặt chẽ. Qua đó, góp phần giảm tổn thất về kinh tế, tài sản và tính mạng của nhân dân trong các dịp lễ, Tết. Tuy nhiên, sau thời gian chìm lắng, trong những năm gần đây, tình trạng buôn bán, vận chuyển pháo lậu, đốt pháo tùy tiện, tai nạn do pháo gây ra trong các ngày lễ, Tết đang có chiều hướng gia tăng trở lại. Cụ thể, nếu như dịp Tết năm 2015, tai nạn do pháo nổ gây ra là 49 trường hợp, thì dịp Tết năm 2016, tăng gấp đôi và đến Tết năm 2017, tăng lên 130 trường hợp. Đặc biệt, trong dịp Tết năm 2018, cả nước ghi nhận 197 trường hợp phải nhập viện điều trị do pháo nổ gây ra.

Năm nay, mặc dù còn gần 2 tháng nữa mới đến thời điểm Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, nhưng theo ghi nhận của lực lượng BĐBP trên các tuyến biên giới, tình hình buôn bán, vận chuyển pháo từ nước ngoài về nước ta đang có những diễn biến hết sức phức tạp. Nếu như những năm trước, hoạt động vận chuyển pháo lậu về nước ta chủ yếu qua tuyến biên giới các tỉnh phía Bắc thì hiện nay lại đang diễn ra ở các tuyến biên giới miền Trung, miền Nam và Tây Nguyên... Trước thực trạng đó, các đơn vị BĐBP trên tuyến biên giới đang chủ động tổ chức lực lượng đấu tranh, ngăn chặn. Chỉ tính trong tháng 9, 10 và đầu tháng 11-2018, lực lượng BĐBP đã bắt giữ trên 20 vụ vận chuyển pháo lậu qua biên giới, trong đó có nhiều vụ với số lượng lớn.

Cụ thể, ngày 8-9, Tổ công tác của Đồn Biên phòng Tân Thanh, BĐBP Lạng Sơn phát hiện 5 đối tượng gồm: Hà Anh Tuấn (SN 1997), Trương Văn Trường (SN 1995), cùng trú tại Yên Thành, Bá Thước, Thanh Hóa; Hà Văn Cù (SN 1989), trú tại thôn Diễn, xã Yên Thịnh, huyện Hữu Lũng, Lạng Sơn; Phạm Ngọc Huỳnh (SN 1993), ở thôn Vận An, xã Lương Phong, huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang và Vũ Hải Nam (SN 1997), trú tại Đông Thắm, xã Đào Mỹ, huyện Lạng Giang, Bắc Giang khi chúng đang mang vác các bao tải hàng từ Trung Quốc theo đường mòn vượt qua biên giới vào Việt Nam. Qua kiểm tra các bao tải trên, lực lượng làm nhiệm vụ đã thu giữ tổng trọng lượng 542,4kg pháo các loại. Tại đồn Biên phòng, các đối tượng khai nhận, đã vượt biên sang Trung Quốc để vận chuyển thuê pháo nổ về Việt Nam.

Tiếp đó, ngày 10-10, trong quá trình tuần tra biên giới, lực lượng Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Tà Lùng, BĐBP Cao Bằng đã phát hiện, bắt giữ đối tượng Đàm Diệu Phi (SN 1969), quốc tịch Trung Quốc khi đang cùng một nhóm đối tượng vận chuyển 116 thùng các-tông có chứa nhiều dây pháo các loại với tổng trọng lượng hơn 2,5 tấn. Đến ngày 29-10, Đồn Biên phòng cửa khẩu Lý Vạn, BĐBP Cao Bằng bắt quả tang 2 đối tượng: Đoàn Minh Tân (SN 1990), trú tại phố Đông Hoài, thị trấn Hòa Mạc, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam và Nguyễn Văn Trung (SN 1993), trú tại thôn 7, xã Lê Lợi, huyện Phù Vân, tỉnh Hà Nam khi đang vận chuyển 350,5kg pháo các loại từ Trung Quốc về nước ta tiêu thụ.

Trong khi đó, trên tuyến biên giới miền Trung, ngày 3-11, BĐBP Quảng Trị và lực lượng Cảnh sát kinh tế, Công an huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đã phát hiện, bắt giữ 3 đối tượng gồm: Nguyễn Khang (SN 1993); Nguyễn Quang Khánh (SN 1997), đều trú tại thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa và Nguyễn Thành Hạnh (SN 1996), trú tại Hưng Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình khi đang vận chuyển 250kg pháo từ Lào vào nước ta tiêu thụ. Một tuần sau, ngày 10-11, BĐBP Quảng Trị tiếp tục phối hợp với Công an tỉnh Quảng Trị bắt quả tang Nguyễn Quang Thái (SN 1987), trú tại xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị và Đặng Sỹ Phi Hùng (SN 1990), trú tại phường 5, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị khi đang vận chuyển 264kg pháo hoa đi tiêu thụ.

BĐBP Quảng Trị là một trong những đơn vị đấu tranh hiệu quả với hoạt động vận chuyển, buôn bán các loại pháo nổ. Chỉ tính từ tháng 9 đến nay, BĐBP Quảng Trị đã đấu tranh, phát hiện 9 vụ, thu giữ trên 1 tấn pháo các loại. Trung tá Lê Phước Chiến, Phó Trưởng phòng Phòng chống ma túy và tội phạm, BĐBP Quảng Trị cho biết: “Năm nay, tình hình buôn bán, vận chuyển pháo nổ trên địa bàn biên giới của  tỉnh có nhiều diễn biến phức tạp. Do lợi nhuận từ buôn bán pháo nổ cao, trong khi chế tài xử phạt chưa đủ răn đe nên các đối tượng vẫn ngang nhiên hoạt động”.

Cũng theo Trung tá Lê Phước Chiến, hiện nay, công tác đấu tranh với hoạt động vận chuyển, buôn bán pháo nổ qua biên giới  gặp phải không ít khó khăn, cần có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền và lực lượng chức năng. Các cấp, các ngành cần tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân không mua bán, sử dụng các loại pháo trong các dịp lễ, Tết; chủ động phát hiện và tố giác các hành vi liên quan đến mua bán, vận chuyển, tàng trữ các loại pháo... Có như vậy, công tác đấu tranh, ngăn chặn tình trạng này mới thực sự mang lại hiệu quả.

Viết Lam