Biên phòng - Đường sá đi lại khó khăn, hệ thống y tế cơ sở chưa được quan tâm đầu tư nhiều nên việc chăm sóc sức khỏe cho nhân dân ở các bản làng giáp biên của Lào còn hạn chế. Suốt nhiều năm liền, lực lượng quân y của BĐBP Việt Nam vẫn thường khám, cấp thuốc chữa bệnh miễn phí cho người dân khu vực biên giới của bạn Lào. Sự tận tình, chu đáo của các thầy thuốc quân hàm xanh đã viết nên những câu chuyện nhân đạo, mang đậm tình hữu nghị nơi biên giới.
Bài 2: Thầy thuốc không biên giới của người dân Lào
“Bệnh viện” cho người dân Lào
Tính đến nay đã hơn 10 năm kể từ khi Bộ Chỉ huy BĐBP Hà Tĩnh xây dựng Trạm xá quân dân y kết hợp Thọong Pẹ tặng chính quyền và nhân dân huyện Căm Cợt, tỉnh Bô Ly Khăm Xay, Lào. Gọi là “trạm xá” nhưng được Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh huy động nguồn lực, đầu tư lớn về trang thiết bị y tế, tạo điều kiện thuận lợi nhất trong việc khám chữa bệnh cho người dân. Trạm xá luôn có các y, bác sĩ của BĐBP Hà Tĩnh thường trực 24/24 giờ. Nhờ có trạm xá, nhiều người mắc bệnh nặng đã được chuẩn đoán, điều trị ban đầu và kịp thời chuyển đến bệnh viện tuyến trên.
Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Việt Đức, Trạm trưởng Trạm xá quân dân y kết hợp Thọong Pẹ cho biết: “Không chỉ là người dân trong bản Thoọng Pẹ, trạm còn tiếp nhận các bệnh nhân ở các bản Na Pê, Lạc Xao (huyện Căm Cợt, tỉnh Bô Ly Khăm Xay), bởi vậy, mỗi năm có hàng nghìn lượt bệnh nhân được khám chữa. Chỉ tính từ đầu năm 2021 đến nay, trạm xá đã khám, chữa cho gần 7.000 lượt người, trong đó, có 2.200 lượt miễn phí với số tiền hỗ trợ 110 triệu đồng - con số không hề nhỏ đối với phòng khám chỉ có 2 y bác sĩ thường trực”.
Đến biên giới A Xan (huyện Tây Giang, Quảng Nam) người ta dễ dàng nhận ra Phòng khám đa khoa quân dân y A Xan, BĐBP Quảng Nam với dãy nhà khang trang trong khuôn viên hơn 400m2. Phòng khám được biên chế 10 y, bác sĩ, 8 giường bệnh và nhiều thiết bị khám chữa bệnh hiện đại nên không khác gì một bệnh viện quy mô nhỏ. Trước thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, bên cạnh khám, điều trị cho nhân dân các xã Ga Ray, Ch’ơm, A xan, Tr’Hy (huyện Tây Giang), phòng khám còn tiếp nhận và cấp thuốc miễn phí cho bà con của cụm Tà Vàng (huyện K’Lừm, tỉnh Sê Kông, Lào).
“Điểm chung” của Trạm xá quân dân y kết hợp Thọong Pẹ và Phòng khám đa khoa quân dân y A Xan là: Các thầy thuốc quân hàm xanh không chỉ tận tâm với công việc mà còn luôn đùm bọc, chia sẻ với những khó khăn của bệnh nhân. Những người bệnh phải ở lại điều trị lâu dài, thường mang gạo, thực phẩm thiết yếu từ nhà đến “góp” cùng bộ đội nấu ăn hằng ngày. Có những người có hoàn cảnh khó khăn lại được y, bác sĩ nuôi ăn trong những ngày điều trị.
Luôn có mặt khi người bệnh cần
Với gần 20 năm gắn bó với biên giới, Trung tá Lê Văn Đức, y sĩ phụ trách Phòng khám quân dân y kết hợp Sa Trầm, Đồn Biên phòng Ba Nang, BĐBP Quảng Trị có không ít câu chuyện nghề, trong đó không thể thiếu những lần khám chữa cho người dân nước bạn Lào. Người dân các bản A Xóc, Hồ, Tà Riệp (huyện Sa Muồi, tỉnh Sa La Van, Lào) vẫn nhớ đến anh - người thầy thuốc Biên phòng Việt Nam luôn có mặt khi người bệnh cần. Nhờ sự tận tâm, tận lực của mình, Trung tá Lê Văn Đức đã giúp hàng ngàn lượt người Lào được tiếp cận với các loại hình dịch vụ y tế hiện đại, khám, chữa bệnh miễn phí và từng bước xóa bỏ những hủ tục lạc hậu.
Lần đó, chị Y Hoàng (bản A Xóc) cứ nghĩ mình bị “ma”, “thuốc” vì không ăn ngủ được và luôn bị những cơn đau hành hạ dù đã chạy chữa nhiều nơi. Sau khi khám, Trung tá Lê Văn Đức biết chị Y Hoàng bị đau dạ dày nhưng vì tâm lý rồi không ăn uống được nên cơ thể suy nhược vì thế mà bệnh tình càng trở nặng. Anh nói với chị Y Hoàng rằng: “Tôi sẽ chữa cho Y Hoàng nhưng phải tuyệt đối tin tưởng và làm theo những điều tôi yêu cầu”.
Đã từng nghe nhiều người kể được Trung tá Lê Văn Đức chữa khỏi nên chị Y Hoàng đồng ý. Trung tá Lê Văn Đức vạch phác đồ điều trị, theo đó, truyền dịch, bảo người nhà nấu cháo loãng cho chị Y Hoàng ăn để nâng thể trạng. Anh cũng yêu cầu chị Y Hoàng phải uống thuốc đúng giờ, đúng liều. Qua 2 tháng, cơ thể chị Y Hoàng dần ổn định, không bị những cơn đau hành hạ nữa. Chuyện của chị Y Hoàng được Trung tá Lê Văn Đức chữa khỏi càng khiến nhiều người tin hơn vào chuyện “ốm đau tìm đến bác sĩ thay vì tìm thầy cúng”.
Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát, Phòng khám đa khoa quân dân y A Xan dừng tiếp nhận khám chữa bệnh cho người dân các bản Lào phía đối diện. Tuy nhiên, do đường từ các bản về trung tâm huyện K’Lừm (tỉnh Sê Kông) xa và khó đi nên những trường hợp bệnh nặng, cần cấp cứu, người dân Lào vẫn “cậy nhờ” vào BĐBP Quảng Nam.
Vào một ngày cuối tháng 3-2020, Trung úy, y sĩ Huỳnh Ngọc Trọng đang trực Phòng khám đa khoa quân dân y A Xan thì nhận được tin người dân bản Keo (huyện K’Lừm, tỉnh Sê Kông) đưa đến mốc 961 (thuộc địa phận thôn Ca Non, xã A Xan) một người bệnh và đề nghị cấp cứu. Anh chạy xe máy đến nơi thấy một sản phụ chuyển dạ nhưng có biểu hiện khó sinh. Trung úy Huỳnh Ngọc Trọng nhanh chóng thực hiện các biện pháp trợ sức cho sản phụ. Đồn Biên phòng A Xan làm thủ tục nhập cảnh cho sản phụ và liên hệ với Trung tâm Y tế huyện Tây Giang đưa xe cấp cứu lên tiếp nhận bệnh nhân (Trung tâm Y tế huyện Tây Giang có khu cách ly phòng, chống dịch Covid-19 và có kinh phí hỗ trợ bệnh nhân Lào những ngày ở bệnh viện).
Tháng 9 vừa qua, thêm một em bé người bản Keo cũng đã chào đời trên đất nước Việt Nam trong hoàn cảnh như thế. Nhiều năm làm việc ở phòng khám nên Trung úy Huỳnh Ngọc Trọng hiểu rằng, không sang được A Xan, người dân cụm Tà Vàng sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Anh chỉ mong rằng, dịch Covid-19 sớm được kiểm soát để người dân bên Lào có thể qua lại để giao thương, khám chữa bệnh.
Và như thế, những thầy thuốc quân hàm xanh cứ ngày này qua tháng khác, thầm lặng viết nên câu chuyện đầy nghĩa tình để từ đó thắt chặt thêm tình đoàn kết, góp phần xây dựng khu vực biên giới Việt Nam - Lào hòa bình, hữu nghị và phát triển.
Bài 3: “Gieo” những mầm xanh trên biên giới Việt - Lào
Trúc Hà