Tốt nghiệp Trường Trung cấp Biên phòng 1 (nay là Trường Cao đẳng Biên phòng), người cán bộ trẻ Vũ Quang Lâm bén duyên với công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm khi nhận nhiệm vụ trinh sát viên tại các đơn vị của BĐBP Thái Bình. Đến năm 2005, anh về nhận công tác tại Đội Đặc nhiệm, Phòng Phòng, chống ma túy và tội phạm, BĐBP Điện Biên. Trong thời gian công tác tại đây, Trung tá Vũ Quang Lâm đã trực tiếp tham gia đấu tranh nhiều chuyên án, vụ án về ma túy, cùng đơn vị lập nhiều chiến công.

Theo Trung tá Vũ Quang Lâm, thời gian công tác tại BĐBP Điện Biên, anh đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm từ những người đồng đội đi trước; nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ qua các lớp tập huấn; trưởng thành trực tiếp qua những chuyên án, vụ án đấu tranh với tội phạm. Những kinh nghiệm thực tế tích lũy tại cơ sở đã giúp anh rất nhiều khi anh về nhận công tác tại Đoàn Đặc nhiệm phòng, chống ma túy và tội phạm miền Bắc, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP (từ năm 2016 đến nay).

Tại đơn vị mới, anh luôn tích cực học hỏi, nâng cao bản lĩnh chính trị, nêu cao tính tiền phong gương mẫu của người cán bộ đảng viên, tích cực thực hiện tốt việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả. Dù gặp nhiều nguy hiểm, khó khăn trong công tác đấu tranh với tội phạm, nhất là tội phạm ma túy, nhưng với phẩm chất tốt đẹp của người lính “Bộ đội Cụ Hồ”, anh luôn giữ được bản lĩnh vững vàng, không sa ngã trước mọi cám dỗ.

Trong các chuyên án, vụ án triệt phá các đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, Trung tá Vũ Quang Lâm luôn luôn chủ động khắc phục mọi khó khăn, gian khổ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, thực hiện có hiệu quả công tác điều tra cơ bản địa bàn, tuyến trọng điểm; thu thập, bổ sung thông tin, làm rõ phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng. Từ đó, tham mưu cho chỉ huy đơn vị và cấp trên xây dựng và tổ chức triển khai các kế hoạch nghiệp vụ, đấu tranh với các loại tội phạm trên tuyến biên giới mà đơn vị phụ trách.

Một trong những chiến công nổi bật của Trung tá Vũ Quang Lâm và đồng đội, đó là phá thành công Chuyên án mang bí số 092Av vào cuối tháng 6/2018. Đây là chuyên án được Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP phối hợp với BĐBP Nghệ An xác lập từ đầu năm 2018 để đấu tranh với một đường dây vận chuyển, buôn bán ma túy từ nước ngoài về Việt Nam tiêu thụ. Qua công tác điều tra, lực lượng đánh án xác định, đường dây tội phạm được tổ chức rất bài bản, hoạt động tinh vi, đối tượng tham gia được trang bị vũ khí, rất liều lĩnh và manh động.

Đến ngày 27/6/2018, lực lượng đánh án nhận được thông tin, những ngày tới, các đối tượng trong đường dây ma túy nói trên sẽ vận chuyển một số lượng ma túy lớn từ Lào về Việt Nam qua địa bàn bản Khánh Thành, xã Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn. Lập tức, Ban chuyên án đã tổ chức lực lượng, phân công nhiệm vụ cho các tổ công tác, tiếp cận địa bàn, tổ chức mật phục, sẵn sàng bắt giữ đối tượng khi thời cơ đến. Đêm 27, rạng sáng ngày 28/6/2018, địa bàn biên giới xã Nậm Cắn có mưa to, gió lớn, Trung tá Vũ Quang Lâm cùng đồng đội kiên trì mật phục. Khi thấy các đối tượng đã lọt vào vòng vây, Trung tá Vũ Quang Lâm cùng đồng đội được lệnh tấn công, nhanh chóng ập vào quật ngã, khống chế 2 đối tượng đang vận chuyển tang vật.

Nhưng bất ngờ, đồng bọn của chúng ẩn nấp ở phía trong bìa rừng gần đó bắn ra xối xả vào đội hình thực hiện nhiệm vụ với mục đích giải vây cho các đối tượng chủ chốt. Tình huống quá bất ngờ này khiến 2 cán bộ BĐBP bị thương. Vượt qua nguy hiểm, Trung tá Vũ Quang Lâm cùng đồng đội đã bắt giữ được đối tượng Vừ Bá Xênh, cùng toàn bộ tang vật 20 bánh heroin, 7kg ma túy tổng hợp dạng đá, 12.000 viên ma túy tổng hợp, 1 khẩu súng.

Còn tại Chuyên án mang bí số A1-620.2 diễn ra vào cuối tháng 9/2020, sau nhiều ngày đêm mật phục trên địa bàn xã biên giới Tam Thanh, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa, Trung tá Vũ Quang Lâm cùng đồng đội đã phát hiện 2 đối tượng đang vận chuyển ma túy từ biên giới vào địa bàn. Sau đó, anh cùng đồng đội nhanh chóng triển khai đội hình đánh bắt, nhanh chóng ập vào quật ngã, khống chế đối tượng Khăm Xanh (sinh năm 1972, quốc tịch Lào). Đối tượng còn lại đã dùng súng K54 chống trả quyết liệt khiến Trung tá Vũ Quang Lâm trong khi khóa chặt đối tượng Khăm Xanh phải cơ động né tránh và bị ngã xuống vực sâu.

Khi đồng đội đến hỗ trợ, dù một chân đã bị gãy, nhưng Trung tá Vũ Quang Lâm vẫn khóa chặt đối tượng cùng tang vật 12.000 viên ma túy tổng hợp. Với vết thương gặp phải khi tham gia đấu tranh Chuyên án A1-620.2, Trung tá Vũ Quang Lâm đã được đồng đội đưa đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 để điều trị vết thương. Sau 9 tháng điều trị, Trung tá Vũ Quang Lâm cơ bản đã bình phục và tiếp tục cùng đồng đội thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm trên địa bàn được phân công.

Đánh giá về Trung tá Vũ Quang Lâm, Đại tá Hà Xuân Phú, Chính trị viên Đoàn Đặc nhiệm phòng, chống ma túy và tội phạm miền Bắc cho biết: “Đấu tranh với tội phạm ma túy là nhiệm vụ nguy hiểm, cam go, nhiều thử thách, nhưng với ý chí quyết tâm và lòng nhiệt huyết, dũng cảm trong tấn công tội phạm, đồng chí Lâm luôn nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, cùng đồng đội, đơn vị lập nhiều thành tích trong các chuyên án, vụ án. Đồng chí Lâm là tấm gương sáng của đơn vị trong việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” ”.

Trọng Thành