Thủ tướng Anh Rishi Sunak vừa thăm Mỹ và hội đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Sự kiện này được giới chuyên gia chính trị quốc tế quan tâm, bởi nhiều năm trở lại đây, mối quan hệ đồng minh Mỹ - Anh gặp nhiều sóng gió. Điển hình như: Cách thức tiếp cận trong quan hệ ngoại giao của chính quyền Mỹ dưới thời tổng thống tiền nhiệm gây tranh cãi; Anh rời Liên minh châu Âu (EU)...

Vì vậy, việc Thủ tướng Anh Rishi Sunak thăm Mỹ với mục đích cao nhất là tăng cường hợp tác song phương được đánh giá là động thái có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tương lai của mối quan hệ đồng minh thân cận này. Sau cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo đạt được Tuyên bố Đại Tây Dương phần nào cho thấy kết quả tích cực, khẳng định quyết tâm cao của lãnh đạo Mỹ và Anh.

Tuy nhiên, giới phân tích nhìn nhận, dù ý chí, cam kết chung được đưa ra nhưng chưa thể thỏa mãn những hoài nghi liên quan tới việc thỏa thuận này có xứng tầm với mối quan hệ đồng minh truyền thống Mỹ - Anh.

Sâu hơn về vấn đề này, giới chuyên gia chính trị chỉ ra rằng, thỏa thuận chưa thể hiện chi tiết mối quan hệ kinh tế, an ninh trong thời gian tới của Mỹ và Anh. Tuyên bố chung hé lộ một số điểm chính liên quan đến việc Mỹ gỡ bỏ một số rào cản thương mại với Anh, cho phép doanh nghiệp Anh vào thị trường Mỹ được hưởng các lợi thế chính sách, trợ cấp gần tương đương với các doanh nghiệp của Mỹ. Từ đó, cũng mở ra triển vọng với Anh.

Được biết, “Đạo luật giảm lạm phát” (IRA) của Mỹ tạo lợi thế cho các doanh nghiệp nước này thu hút đầu tư vào Mỹ. IRA bị các đồng minh của Mỹ phản đối quyết liệt. Nếu Anh được Mỹ chấp thuận hưởng lợi từ IRA, thì Anh sẽ được Mỹ cho phép bước vào quỹ đạo kinh tế của Mỹ.

Cùng với đó, các nhà phân tích cũng chỉ ra lợi ích của Anh nếu cái “bắt tay” với Mỹ vừa qua có hiệu quả khi Mỹ mở cửa cho Anh tham gia vào các lĩnh vực như: An ninh-quốc phòng; hợp tác viễn thông; điện toán lượng tử; bán dẫn; sinh học... Việc Mỹ hỗ trợ các doanh nghiệp của Anh có thể giảm bớt chi phí, tiết kiệm khoảng 100 triệu USD mỗi năm với Anh. Loạt thỏa thuận này nếu thành hiện thực sẽ siết chặt hơn quan hệ kinh tế Mỹ - Anh.

Dù thỏa thuận chiến lược Mỹ - Anh gặp nhiều ý kiến trái chiều, song giới học giả kinh tế quốc tế cho rằng, Tuyên bố Đại Tây Dương được hai nhà lãnh đạo Mỹ, Anh công bố mở ra những triển vọng tích cực. Thậm chí, điều này còn được coi là một thắng lợi lớn trong chính sách đối ngoại của Chính phủ Anh dưới thời Thủ tướng Rishi Sunak.

Theo giới quan sát, tuyên bố này cũng cho thấy, đảng Bảo thủ cầm quyền Anh dường như đang theo hướng chấp nhận hài lòng với một loạt thỏa thuận kinh tế nhỏ trong lĩnh vực cụ thể và từ bỏ hoàn toàn tham vọng trong những năm trước đây về việc đạt được một thỏa thuận thương mại tự do toàn diện hậu Brexit với Mỹ.

Sự thích ứng này được đánh giá là phù hợp, khi nỗ lực của Anh theo đuổi một hiệp định thương mại tự do (FTA) toàn diện với Mỹ hầu như không khả thi với chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Bởi, Mỹ đang cho thấy xu hướng quay lưng với các chính sách thương mại tự do để trở về với xu hướng bảo hộ, điều này thể hiện rõ ở IRA.

Theo giới chuyên gia, Anh đang chuyển sang hài lòng với việc cùng duy trì chủ nghĩa bảo hộ với Mỹ theo hướng đảm bảo lợi ích kinh tế của Anh, cho thấy, đảng Bảo thủ Anh đang hạ cấp đáng kể tham vọng của mình so với chủ trương hậu Brexit là xây dựng một nước Anh toàn cầu khi theo đuổi các FTA khắp thế giới.

Giới học giả chính trị, kinh tế đánh giá, đường hướng của Anh được xem là phù hợp với bối cảnh chung và cũng là một đặc quyền nhất định mà Mỹ dành cho người đồng minh lâu năm này trong quan hệ kinh tế. Đây là điều mà không dễ gì các quốc gia khác đạt được.

Thanh Trúc