Biên phòng - Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Dân quân, tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc”. Xứng đáng với lời khen tặng ấy, trong những tháng ngày dịch bệnh căng thẳng, đã có hàng vạn chiến sĩ “sao vuông” lặng lẽ, bền bỉ sát cánh cùng BĐBP và các lực lượng khác, góp phần thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” trong phòng, chống dịch Covid-19, xứng đáng là điểm tựa vững chắc của nhân dân.
Kỳ 1: Kiên định trên tuyến đầu
Nói về những chiến sĩ mang màu áo thiên thanh, Trung tướng Phạm Quang Ngân, Cục trưởng Cục Dân quân Tự vệ (DQTV), Bộ Tổng tham mưu QĐND Việt Nam khẳng định: “Khi chiến tranh xảy ra, DQTV là lực lượng đầu tiên nổ súng để bảo vệ địa phương, địa bàn cơ sở và tạo thế cho lực lượng chủ lực tác chiến trên địa bàn. Còn đối với thời bình, DQTV là lực lượng đầu tiên được huy động phối hợp với bộ đội chủ lực tham gia các nhiệm vụ như khắc phục hậu quả thiên tai, giữ vững an ninh chính trị, an ninh trật tự trên địa bàn hoặc tham gia nhiệm vụ phát triển kinh tế”.
Trong suốt hai năm chiến đấu với kẻ thù vô hình Covid-19, là lực lượng nắm rõ địa bàn, hiểu dân nhiều nhất, nên các chiến sĩ “sao vuông” luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 ở cơ sở. Từ tham gia cùng BĐBP tuần tra biên giới đến phun khử khuẩn, từ đêm ngày phục vụ tại các khu cách ly hay các chốt kiểm soát khắp mọi ngả đường, thôn xóm hay thực hiện chiến dịch “hai mũi giáp công” - sàng lọc và cách ly tại chỗ.
Đối diện với dịch bệnh sớm nhất có lẽ là lực lượng DQTV các tỉnh biên giới phía Bắc, các anh đã tích cực tham gia cùng BĐBP làm nhiệm vụ kiểm soát dịch bệnh không để lây lan qua biên giới. Khi chúng tôi đến xã Thanh Lòa, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn vào cuối tháng 2 năm 2020, thời tiết chuyển rét sâu. Điểm chốt của Đồn Biên phòng Thanh Lòa nằm xa khuất sau rặng núi Bản Lòa, mờ mịt trong hơi sương giá. Những chiến sĩ Đồn Biên phòng Thanh Lòa và DQTV xã Thanh Lòa mặt đỏ ửng vì lạnh, vừa kịp về chốt đón chúng tôi sau một ngày vất vả phát quang cây bụi, cỏ rậm khu vực đường biên, khai thông tầm nhìn biên giới.
Câu chuyện bên bếp than tổ ong khói mù mịt, vừa chuẩn bị bữa cơm chiều, anh Vy Văn Viện, dân quân xã Thanh Lòa cho biết: “Hồi mới ra trực chốt cùng anh em Biên phòng, chúng tôi cũng hoang mang. Nhưng rồi cũng dần quen, dù địa hình đường tuần tra gian khó, nguy hiểm, thiếu thốn về trang bị, cơ sở vật chất, nhưng anh em chúng tôi luôn xác định rõ ý thức, trách nhiệm, phấn đấu hoàn thành tốt công việc được giao”.
Vất vả, hiểm nguy không quản ngại, nhưng áp lực lớn nhất đối với những chiến sĩ DQTV chính là việc ngăn chặn, vận động người thân của mình lao động ở bên kia biên giới không xuất, nhập cảnh trái phép để trốn cách ly. Đồng chí Vi Nghiệp Cường, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh cho biết, nhiều anh em trong tổ dân quân thường trực của xã bị người thân xa lánh, trách mắng khi tham gia ngăn chặn, bắt giữ trong quá trình họ xuất, nhập cảnh trái phép qua đường mòn, lối tắt. Thậm chí, dòng họ còn tổ chức cuộc họp vì đã không “nương nhẹ” với người thân, không bảo vệ, giúp đỡ người trong họ.
Quãng thời gian này, có lẽ với các anh là dấu ấn khó quên khi tham gia cùng cán bộ, chiến sĩ BĐBP vừa tham gia tuần tra biên giới, canh trực tổ, chốt để kiểm soát chặt chẽ, ngăn chặn người nhập cảnh trái phép, vừa nắm sát địa bàn, từng gia đình có người thân đang ở nước ngoài, nhất là những nơi có thể đi đường bộ về Việt Nam. Tranh thủ sau giờ trực, các anh cùng cán bộ, chiến sĩ BĐBP đến các gia đình để vận động họ liên lạc với người thân không nhập cảnh trái phép về nước và nếu có nhu cầu nhập cảnh, phải theo đường hợp pháp, đồng thời, thực hiện nghiêm túc các quy định cách ly tập trung.
Trên địa bàn xã Chiêu Lưu, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An, các chiến sĩ DQTV cũng hết sức tích cực khi xã nhà bùng phát dịch. Ban Chỉ huy Quân sự xã và các chiến sĩ dân quân xuyên đêm, băng rừng hỗ trợ lực lượng y tế ngay trong tâm dịch. Anh Lô Văn Kiên, chiến sĩ dân quân bản Xiêng Thù mới ngoài 20 tuổi, hoàn cảnh gia đình hết sức khó khăn, bố mất sớm, mẹ thường xuyên đau yếu, nhưng “sao vuông” trẻ này đã xin phép mẹ được lên đường chống dịch. Ban đầu, anh tham gia vào đội xung kích của xã, trực chốt kiểm soát dịch, tiếp đó, anh Kiên lại cùng đồng đội xung phong vào tâm dịch để cùng lực lượng chức năng truy vết các ca F1, F2, hỗ trợ lực lượng y tế lấy mẫu xét nghiệm, phun khử khuẩn ở những địa bàn có dịch, các khu tập trung đông dân cư...
Đồng đội của anh Kiên, chiến sĩ Vi Văn Tuấn Khang, dân quân bản Hồng Tiến cũng tham gia tích cực trong công tác phòng, chống dịch. Vợ anh Khang, chị Vi Thị Kim vừa chăm sóc hai con nhỏ, vừa chuẩn bị lương thực, thực phẩm, nước uống cho lực lượng cắm chốt trên Quốc lộ 7. Ngôi nhà của vợ chồng anh đang ở cũng được nhường chỗ cho lực lượng tham gia chốt kiểm soát phòng, chống dịch nghỉ ngơi. Những chiến sĩ dân quân ở bản nhỏ xa xôi ấy dẫu không quá chính quy, đảm lược, nhưng bù lại, các anh có sự tận tụy và ý thức chấp hành điều lệnh, thực hiện nhiệm vụ cụ thể, chu đáo và đúng quy trình, góp phần không nhỏ trong việc hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.
Bước sang năm 2021, tuyến biên giới Tây Nam trở nên “nóng bỏng” khi tình hình dịch bệnh bên nước bạn Campuchia bùng phát. Tuy không gặp khó khăn về địa hình, khí hậu như tuyến biên giới phía Bắc, tuyến biên giới Việt Nam - Lào và các tổ, chốt đã được kiên cố hóa, song, để đảm đương tốt nhiệm vụ giám sát toàn tuyến biên giới, “nội bất xuất, ngoại bất nhập” cũng không hề đơn giản.
Anh Nguyễn Văn Triều, dân quân tham gia trực chốt kiểm soát, phòng chống dịch Covid-19 tại biên giới Hà Tiên cho biết: “Các chốt chống dịch đều được dựng bán kiên cố, diện tích cũng nhỏ nên anh em thay nhau nghỉ sau mỗi phiên tuần tra. Thời tiết biên giới ngày nóng, đêm lạnh, vô cùng khó chịu khiến cán bộ, chiến sĩ rất mệt mỏi”. Khó khăn, vật vả là vậy, nhưng các chiến sĩ DQTV vẫn nỗ lực vượt qua, nhanh chóng thích ứng để phối hợp với các lực lượng BĐBP, quân sự, công an thiết lập “hàng rào” hiệu quả trong ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép và phòng chống dịch bệnh.
“Lực lượng dân quân tuy tuổi đời còn trẻ, nhưng quá trình làm việc tại chốt, chúng tôi đánh giá rất cao ý thức, trách nhiệm của các đồng chí. Ở các chốt chống dịch, tất cả như anh em một nhà, không phân biệt lực lượng, quân hàm hay chức vụ, bởi suốt gần 2 năm qua, các anh em đã cùng nhau sẻ chia công việc và cuộc sống như các thành viên trong một gia đình” - Thiếu tướng Nguyễn Hoài Phương, Phó Tư lệnh BĐBP nhận xét.
Kỳ 2: Hiểm nguy nơi tâm dịch
Phạm Vân Anh