Sau một ngày dài, đội tuần tra song phương của Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế (CKQT) Cha Lo, BĐBP Quảng Bình và Đại đội Biên phòng 311, 312 thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Khăm Muồn (Lào) về đến lán dừng chân được dựng lên giữa đỉnh Giăng Màn phía Tây tỉnh Quảng Bình. Về đến lán, cởi bỏ bộ quân phục, cả đội lại xúm vào chuẩn bị bữa tối.
“Bao đêm xuyên rừng âm u qua bao vách lèn hoang vu, hay giữa chốn bom đạn giặc Mỹ, ta gìn giữ miền biên khu. Khi xuất kích gian nan rừng sâu. Tình yêu thương đồng đội có nhau. Mỗi ngọn núi con sông nơi Trường Sơn, vẫn ấm áp tình dân”. Câu hát hào hùng trong ca khúc “Đêm Cha Lo” của nhạc sĩ Phạm Tuyên đã đưa chúng tôi lên cổng trời theo con đường Hồ Chí Minh huyền thoại để đến với miền biên khu nổi tiếng của đất Quảng Bình chang chang cát trắng. Tỉnh Quảng Bình có đường biên giới đất liền dài 222,118km, tiếp giáp với hai tỉnh Khăm Muộn và Savannakhet, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Toàn tuyến có 61 mốc quốc giới và 1 cọc dấu nằm trên địa phận 4 huyện biên giới Minh Hóa, Tuyên Hóa, Quảng Ninh và Lệ Thủy thuộc địa bàn sinh sống chủ yếu của 2 dân tộc Chứt và Bru-Vân Kiều.
Được coi là “linh sơn” của người Việt, dãy Trường Sơn hùng vĩ chạy song song với bờ biển theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, trở thành đường biên giới tự nhiên của hai nước Việt Nam - Lào. Phần núi trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh được gọi là Trường Sơn Bắc, nhiều núi cao từ 1.500 - 2.000m trở lên với những địa danh đã gắn bó với bước chân của người chiến sĩ Biên phòng như Rào Có, Keo Nưa, Giăng Màn...
Là một trong ba bản thuộc vùng Lòm của xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, bản Dộ - Tà Vờng nằm dọc theo đường biên giới với nước bạn Lào đang trên đà về đích nông thôn mới, với kỳ vọng sẽ trở thành bản du lịch cộng đồng. Được quy hoạch đẹp đẽ, ngăn nắp, bản gồm hơn 50 nếp nhà tăm tắp nối nhau theo triền núi, những mảnh vườn đang mùa cho trái rực màu. Bà con quan niệm, nếu không sạch sẽ thì có lỗi với trời đất, thiên nhiên ban tặng cảnh sắc tươi nhuần này nên bà con rất có ý thức giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường.
Giữa lưng chừng những triền núi giăng màn, từng chùm hoa đỏ rực nổi bật trên nền đất sẫm màu và màu xanh của cây lá xung quanh. Từng chùm hạt sâm trên vùng quốc bảo đung đưa theo từng cơn gió nhẹ như điệu vũ trong gió lạnh.
Mới đây, trong chuyến đi thực tế sáng tác ở huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, nhạc sĩ Ngọc Khuê, tác giả ca khúc nổi tiếng “Mùa xuân làng lúa, làng hoa” đã sáng tác ca khúc “Tình ca từ thượng nguồn sông Hồng” trữ tình, da diết: “Màu xanh quê hương từ thượng nguồn dòng sông đưa nước mang phù sa/ Dọc theo con sông là dải lụa hồng tươi phù sa đắp bồi/ Dòng sông quê hương từ ngọn nguồn Lũng Pô A Mú Sung đổ về/ Sông Hồng mang theo bao ký ức của người quê em…”.
Từ thành phố Đồng Hới theo Quốc lộ 12A lên với địa danh huyền thoại Cha Lo, bên “đỉnh Giăng Màn” (tên gọi thân thuộc của người bản xứ), nhìn sang phía đối diện với Khu di tích lịch sử Cổng Trời, sẽ thấy khu tái định cư (KTĐC) mới của bản Cha Lo (xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) hiện ra như một đô thị thu nhỏ hòa mình giữa biên cương điệp trùng mây gió. Mặc dù vẫn còn những lo toan, bỡ ngỡ ban đầu, nhưng từ bây giờ, khi mùa mưa lũ về, 34 hộ người Mày nơi đây đã không còn phải thấp thỏm lo âu vì sạt lở đe dọa như ở bản cũ, niềm vui của đồng bào được nhân lên gấp bội…
Sắc Xuân chính là sắc xanh, màu xanh của sự sống, màu xanh của hy vọng. Và trong tháng 3 mùa Xuân này có Ngày Truyền thống của BĐBP (3-3-2022) - Đó chính là sắc Xuân, sắc xanh của màu áo Biên phòng, của những người lính quân hàm xanh.
Một chiều chớm Đông, chúng tôi về thăm xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Vùng đất xa xôi, cách trở dưới chân núi Giăng Màn, giáp biên giới Việt Nam - Lào từng vô cùng khó khăn, thiếu đói đã rộng lòng cưu mang đồng bào Chứt từ rừng sâu năm nào giờ đây đang trên đà chạm đích nông thôn mới. Ở vùng đất ấy, chúng tôi đã gặp những đảng viên bền bỉ, suốt mấy mươi năm phát huy tính gương mẫu và tinh thần “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” như lời dạy của Bác Hồ để góp sức xây dựng bản làng no ấm.
Đồng bào dân tộc Tà Riềng ở làng Đắc Tà Vâng, xã Đắc Tôi, huyện Nam Giang (Quảng Nam) đã quen thuộc với tiếng Jưl của già Chờ Rum Nhiếr vang lên trong ngôi nhà sàn nhỏ của ông vào mỗi sáng sớm mai. Những âm thanh, giai điệu sâu lắng đó của Jưl như giúp người Tà Riềng chia sẻ những buồn vui, từ đó, tìm thấy những giá trị của cuộc sống, quên đi mệt mỏi sau một ngày làm lụng trên nương rẫy.
Giữa núi rừng sâu thẳm trên đỉnh Giăng Màn thuộc địa bàn xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình tiếp giáp với tỉnh Khăm Muộn (Lào), những trinh sát Biên phòng tham gia đấu tranh với đường dây vận chuyển ma túy xuyên quốc gia đã trải qua 100 ngày đầy cam go, vất vả. Đó là câu chuyện dài mà chúng tôi không thể kể hết sau chuỗi ngày dãi nắng, dầm mưa trên khu vực biên giới của những đồng đội trên trận tuyến khốc liệt đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Chuyện kể rằng, nhiều năm qua, khi ngày hội tòng quân được tổ chức hằng năm, những thanh niên trai tráng nhất trong bản lên đường nhập ngũ cũng được gia đình và già làng tổ chức lễ “buộc chỉ cổ tay”, cầu mong có nhiều sức khỏe, may mắn, bình an và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao... Những câu chuyện linh thiêng xoay quanh nghi lễ buộc chỉ cổ tay của người Khùa, người Mày đã thôi thúc chúng tôi có mặt tại mảnh đất biên cương này trong một ngày nắng đẹp.
Xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình là địa phương nằm trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây, có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào. Vùng quê này chiếm phần lớn là những đồi núi có mặt đất dốc. Con đường xóa đói, giảm nghèo ở đây cũng khó khăn, ghập ghềnh giống như những con dốc lên núi Cô Pi. Bí thư Đảng ủy xã Hồ Thị Thoi, sinh năm 1983 là người luôn nỗ lực để đưa người dân vượt khó, vươn lên làm chủ cuộc sống.
Về bản Ra Mai, xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, chúng tôi thấy đồng bào dân tộc Khùa ở nơi đây không ngớt kể chuyện đồn Biên phòng nuôi 5 con “chim khủng long”. Đó là cách mà những người lính Biên phòng ở đây gây sự chú ý để người dân mở mang mô hình chuồng, trại.
