Ông Giàng Mí Páo, người dân tộc Mông, trong thời gian còn làm trưởng thôn Suối Đồng, đã có một đôi lần dẫn tôi đi một vòng quanh thôn, thấy các khu rừng ở đây đều được bảo vệ tốt, bởi lẽ kinh tế rừng đã gắn liền với cuộc sống của mỗi hộ gia đình. Nhiều hộ gia đình, trước mắt tuy còn khó khăn, thiếu thốn, nhưng không lâu, chắc chắn họ sẽ có nguồn thu nhập không nhỏ từ những cánh rừng, vườn cây ăn quả đang lên xanh tốt.

Ông Giàng Mí Páo cho hay: Để những loại cây lâu năm này sẽ là nguồn lợi lớn, chúng tôi đã thực hiện "lấy ngắn nuôi dài", bằng cách, mọi đất đai đều được quy hoạch và tận dụng một cách triệt để trồng lúa, ngô, đậu tương, rau màu, mọi diện tích mặt nước được đưa vào sử dụng. Mô hình kinh tế hộ gia đình nhanh chóng được hình thành, đủ vẻ, đủ loại, làm cho kinh tế cộng đồng thêm đa dạng, phong phú.

Ông Giàng Mí Páo người to khỏe, nhanh nhẹn. Ông đã có thời gian 6 năm trong quân đội và được kết nạp vào Đảng trong thời gian tại ngũ. Khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương, ông được nhân dân tín nhiệm cử làm cán bộ thôn bản. Ông Páo kể: Năm 1979, khi xảy ra chiến tranh biên giới phía Bắc, gia đình ông cùng 21 hộ gia đình, với 153 nhân khẩu, tất cả là đồng bào dân tộc Mông ở 4 xã Phố Là, Phố Cáo, Lũng Táo, Sủng Là của huyện Đồng Văn được bố trí sơ tán theo chính sách định canh, định cư của tỉnh về thôn Suối Đồng thuộc huyện Vị Xuyên.

Khi đến thôn Suối Đồng, cuộc sống của bà con vô cùng khó khăn, đất đai toàn đồi núi trọc, lau sậy, diện tích đất canh tác không có nhiều, lại rất bạc màu, duy nhất chỉ có 2ha đất ruộng nước, cấy lúa một vụ. Đã thế, phương tiện sản xuất thiếu thốn, thiếu giống, thiếu vốn, tập quán canh tác của bà con lạc hậu. Mấy năm đầu, tư tưởng của bà con không ổn định, một số người không chịu được đã trở về quê cũ. Hàng năm, tình hình thiếu đói trong dân từ 4 đến 6 tháng. Ngay bản thân ông Páo cũng phải đi làm thuê để nuôi sống gia đình, nhưng cũng không đủ ăn.

Là một đảng viên duy nhất trong thôn, vừa là một cựu chiến binh đã trải qua chiến đấu, ông Giàng Mí Páo thực sự trăn trở trước những khó khăn, vất vả của gia đình và của bà con trong thôn. Sau khi Đảng và Nhà nước có chính sách định canh định cư cho đồng bào các dân tộc, ông Páo đã cùng với cấp ủy, chính quyền thị trấn Việt Lâm vận động nhân dân yên tâm ổn định xây dựng cuộc sống mới. Tuy nhiên, khó khăn đặt ra là phải làm cách nào để phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân?

Sau nhiều đêm suy nghĩ, đồng thời tìm hiểu, học tập cách thức làm ăn trên các phương tiện thông tin đại chúng và học tập của các hộ gia đình, các xã lân cận, ông Páo đã bàn và cùng 10 anh em trong gia đình quyết tâm chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, khai phá thêm đất ruộng, trồng thêm một số loại cây hoa màu, sắn, khoai, trồng lúa và trồng được một số loại cây ăn quả như cam, quýt, chanh. Từ đó, cuộc sống của gia đình ông Páo và một số hộ gia đình khác đã đủ ăn, không còn bị thiếu đói.

Thấy có kết quả, cả thôn Suối Đồng đã cùng với ông trưởng thôn Giàng Mí Páo quyết tâm bám đất, bám làng để xây dựng quê hương mới của mình, bảo nhau cần kiệm trong chi tiêu để có tiền mua sắm thêm phương tiện sản xuất như trâu cày, các loại giống mới, kết hợp với chịu khó làm ăn. Từ đó, đã tạo ra một phong trào xóa đói giảm nghèo sôi nổi trong cả thôn. Bà con, ban ngày thì đi làm, buổi tối cùng nhau ngồi lại bàn cách làm ăn... Riêng gia đình ông Páo đã nhanh chóng hình thành được mô hình kinh tế vườn - ao - chuồng, khai phá thêm đất hoang, trồng rừng, trồng cây ăn quả, chăn nuôi.

Ở thời điểm những năm đầu đó, gia đình ông đã có diện tích 0,5ha lúa nước cấy 2 vụ, trồng 3 nghìn cây quế, 4 nghìn cây mỡ, hơn một ha trồng các loại cây rau màu, đỗ đậu, nhận trồng và khoanh nuôi, tái sinh hơn 2ha rừng, đào 500m² làm ao thả cá và tạo được vườn cam, quýt với gần 400 cây, đem lại thu nhập của gia đình mỗi năm hơn 40 triệu đồng, trở thành một trong những gia đình khá giả trong thôn.

Ông Páo nghĩ, một mình gia đình mình giàu có thì chưa đủ, mà phải cùng với địa phương giúp đỡ, tạo cho bà con trong thôn cùng làm giàu. Có như vậy mới đạt được mục đích định canh định cư lâu dài, vững chắc.

Ông đã mạnh dạn đứng ra vay cả trăm triệu đồng của ngân hàng cho gia đình và những bà con cần vay vốn để phát triển sản xuất, đồng thời xây dựng quỹ tín dụng tiết kiệm thôn bản, vận động nhân dân gửi tiền tiết kiệm để cho những hộ cần vốn đầu tư cho sản xuất. Do biết đầu tư đúng mục đích, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thâm canh, tăng vụ, nên năng suất của cây lúa ở thôn Suối Đồng thời kỳ đầu chỉ đạt 18 - 20 tạ/ha, đã tăng lên 40 - 50 tạ/ha; năng suất của cây ngô từ 18 ta/ha, lên 40 tạ/ha...

Không dừng lại ở đó, của cải vật chất do nhân dân sản xuất ra rất khó tiêu thụ do đường sá đi lại gặp nhiều khó khăn, ông trưởng thôn Giàng Mí Páo đã vận động nhân dân tự làm được 1,5km đường ô tô và đề nghị huyện hỗ trợ thêm làm được một cầu treo qua con suối lớn vào thôn Suối Đồng. Thôn Suối Đồng còn là một trong những điểm phổ cập dự án phát triển nông thôn miền núi, nên đã được trang bị thêm cơ sở xay xát thóc, ngô; một máy xát vỏ cà phê và xây dựng được một hệ thống thủy lợi, bảo đảm cung cấp đủ nước tưới cho hai vụ lúa và hoa màu...

Kể từ ngày đó cho đến nay đã trải qua hơn 40 năm hạ sơn, thôn Suối Đồng đã ổn định về mọi mặt, không còn hộ đói nghèo, số hộ có mức sống khá và giàu tăng nhanh. Cơ sở vật chất của thôn như hội trường, hệ thống điện, đường, trường, trạm không ngừng được hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu cuộc sống của bà con trong thôn. Toàn thôn lúc đầu chỉ có một đảng viên, nay đã phát triển thành một chi bộ, do ông Giàng Mí Páo làm Bí thư (Ông Giàng Mí Páo có thời gian làm Bí thư Chi bộ lâu năm nhất (30 năm) trên địa bàn huyện Vị Xuyên); có 55 hộ, với tổng số 267 nhân khẩu...

Bản thân ông Giàng Mí Páo trong một lần dự hội nghị tổng kết công tác xóa đói giảm nghèo của tỉnh, đã được đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh nêu gương và thôn Suối Đồng là một trong những đơn vị tiêu biểu, điển hình về nhiều mặt của huyện Vị Xuyên cũng như toàn tỉnh.

Vũ Đăng Bút