Bộ NN-PTNT vừa có kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Công điện chỉ đạo các địa phương, các Bộ, ngành liên quan tập trung, ưu tiên các nguồn lực để chủ động chỉ đạo, triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp tăng cường quản lý nuôi chim yến và đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm tổ yến sang các nước.

Hiện nay, cả nước có 42/63 tỉnh có nuôi chim yến. Số lượng nhà yến toàn quốc tăng rõ rệt trong những năm qua. Năm 2017 cả nước có trên 8.300 nhà yến, đến năm 2022 tăng lên 23.665 nhà yến.

Tuy nhiên, thực trạng nuôi yến hiện nay đang gặp nhiều bất cập, nhất là về quy hoạch. Cơ sở nuôi chim yến nằm xen lẫn trong khu dân cư (trên 90%), nhà nuôi yến được xây dựng trên nhà ở của người dân. Một số tỉnh người dân đầu tư xây dựng nhà yến rất kiên cố ngay trong khu vực đông dân cư.

Hiện nay, Luật Chăn nuôi và văn bản hướng dẫn Luật giao cho UBND tỉnh xin ý kiến của HĐND tỉnh quy định vùng nuôi chim yến. Nhưng đến nay, đại đa số các tỉnh chưa có quy định này, người nuôi yến khó khăn trong việc xây mới nhà nuôi chim yến.

Từ 1/1/2020 nhà yến hiện có phải giữ nguyên hiện trạng theo Nghị định 13/2020/NĐ-CP, đặc biệt cuối năm 2019 việc xây mới nhà nuôi yến, cơi nới trên nhà ở phát triển tràn lan, tự phát, việc xây nhà ở sau đó chuyển thành nhà nuôi yến, chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn không thể kiểm soát làm ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội và an ninh, trật tự ở địa phương.

Một số tổ chức, cá nhân tới các địa phương tư vấn xây dựng nhà yến chủ yếu mục đích là thu tiền tư vấn, bán vật tư làm nhà yến, không quan tâm đến hậu xây nhà yến có yến đến ở không, gây thiệt hại rất lớn cho người dân và ảnh hưởng lớn đến quản lý ngành.

Việc thống kê nhà yến, sản lượng tổ yến nhiều tỉnh chưa cập nhật, các cơ sở nuôi yến còn chưa kê khai thực về diện tích nhà yến, sản lượng tổ yến, nên khó khăn cho các cơ quan quản lý các cấp.

Bên cạnh đó, rất nhiều trường hợp đầu tư xây nhà hàng tỷ đồng mà không dẫn dụ được đàn chim yến hoặc dẫn dụ được chim yến vào rồi lại bỏ đi.

Đặc biệt, thời gian qua xuất hiện các hiện tượng rất tiêu cực như dẫn dụ săn bắt chim yến theo kiểu tận diệt ở nhiều địa phương trong thời gian dài, làm giảm đàn chim yến, vừa vi phạm pháp luật, vừa ảnh hưởng nghiêm trọng nguồn gen quý hiếm và hệ sinh thái phát triển chim yến, gây bức xúc cho xã hội.

Về xuất khẩu các sản phẩm tổ yến, Bộ NN-PTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch, kiểm tra và vệ sinh thú y đối với sản phẩm tổ yến xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 9/11/2022. Đây là cơ hội và động lực quan trọng để ngành yến Việt Nam phát triển, đảm bảo ổn định đầu ra cho sản phẩm, mang lại lợi ích kinh tế rất cao, tạo nhiều việc làm cho người dân các địa phương.

Qua nhiều lần họp và trao đổi trực tuyến, ngày 15/2, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã có thông báo đồng ý mẫu giấy chứng nhận kiểm dịch xuất khẩu tổ yến từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Bộ NN-PTNT đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn cụ thể các nội dung về kỹ thuật cho người nuôi yến; hướng dẫn các doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ đăng ký xuất khẩu, khai báo trên hệ thống trực tuyến của Tổng cục Hải quan Trung Quốc...

Kết quả đến ngày 19/6 đã có 35 doanh nghiệp với khoảng gần 3.000 cơ sở nuôi chim yến (trong tổng số gần 24.000 cơ sở nuôi chim yến trên toàn quốc) đang tích cực chuẩn bị hồ sơ để sớm xuất khẩu các sản phẩm tổ yến sang Trung Quốc.

Bộ NN-PTNT cho biết, hiện, công tác quản lý nuôi chim yến, giám sát, đánh giá, bảo đảm các yêu cầu xuất khẩu còn gặp khó khăn. Việc đàm phàn, hướng dẫn, hỗ trợ xuất khẩu các sản phẩm tổ yến còn nhiều hạn chế, chưa có cơ sở được chấp nhận và cấp phép xuất khẩu các sản phẩm tổ yến sang Trung Quốc theo Nghị định thư nêu trên.

Bích Nguyên