Ông Phạm Doãn Khánh, Phó Trưởng phòng Hợp tác quốc tế và Khoa học công nghệ, Cục Quản lý đê điều và PCTT cho biết, việc xây dựng kế hoạch GNRRTT rất quan trọng nhằm mục tiêu điều phối các nỗ lực GNRRTT; tăng cường khả năng chống chịu thiên tai của Việt Nam; xây dựng kế hoạch hành động phù hợp với các sáng kiến hành động sớm của Chính phủ Việt Nam và chiến lược quản lý thiên tai của các tổ chức khác.

Thực tế, biến đổi khí hậu đang diễn ra nhanh hơn và ngày càng gay gắt. Cùng với đó, thiên tai ngày càng cực đoan, khó lường và gây những hậu quả rất nặng nề tới các cộng đồng dân cư. Trong bối cảnh đó, việc hành động sớm, bắt đầu bằng việc xây dựng kế hoạch PCTT, tập trung nâng cao năng lực PCTT từ cộng đồng một cách chủ động được coi là một trong những giải pháp tiết kiệm chi phí đầu tư mà lại mang lại hiệu quả lớn, giảm thiểu được những rủi ro và thiệt hại cho thiên tai gây ra. Chính vì vậy, kế hoạch GNRRTT giai đoạn 2025-2030 được xây dựng nhằm hướng đến khuyến khích sự tham gia chủ động của tất cả các thành viên đối tác GNRRTT trong các hoạt động quản lý rủi ro thiên tai, thúc đẩy văn hóa chuẩn bị sẵn sàng và chống chịu thiên tai; thiết lập một diễn đàn thống nhất để thúc đẩy sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các thành viên, tạo điều kiện tiếp cận các nguồn tài trợ cho các sáng kiến GNRRTT ở Việt Nam. Hành động thống nhất này sẽ nâng cao hiệu quả và tiếp cận của các nỗ lực GNRRTT trên cả nước.

Ông Tạ Việt Anh, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ hỗ trợ Chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam đánh giá, tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, với mức độ rủi ro thiên tai khác nhau, gia tăng mức độ tổn thương đối với cộng đồng trước, trong và sau thiên tai. Điều này đặt ra yêu cầu đối với chính quyền các cấp và người dân trong thay đổi chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai. "Cần chủ động lập kế hoạch và sẵn sàng hành động sớm, ứng phó khẩn cấp với thiên tai; tăng cường thông tin sớm về rủi ro thiên tai và nâng cao năng lực người dân, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em, thanh niên trong chủ động PCTT và GNRRTT" - ông Tạ Việt Anh nhấn mạnh.

Có cùng quan điểm, bà Hoàng Phương Thảo, Trưởng đại diện Tổ chức ActionAid tại Việt Nam, thành viên thứ 27 vừa được kết nạp vào Đối tác GNRRTT cho rằng: “Ứng phó với thiên tai muốn hiệu quả rất cần sự chủ động của địa phương trong việc tham gia xây dựng kế hoạch. PCTT là việc làm thường xuyên, liên tục, với mỗi loại hình thiên tai xảy ra sẽ khác nhau, không chỉ xây dựng kế hoạch, mà còn phải rút kinh nghiệm và áp dụng các bài học tốt để nâng cao hiệu quả ứng phó. Việt Nam rất giỏi về việc triển khai phương châm “4 tại chỗ”, nhưng cũng cần có cơ chế về việc điều phối các nguồn lực một các hiệu quả hơn, điều này cần nỗ lực lớn của tất cả các bên".

Bà Hoàng Phương Thảo chia sẻ thêm, trong hơn 30 năm hoạt động tại Việt Nam, các chương trình về phòng, chống rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng luôn được ActionAid dành sự ưu tiên rất lớn. Nhiều chương trình hướng tới việc chuẩn bị trước, ứng phó trong và phục hồi sau thiên tai đã được triển khai như hỗ trợ sinh kế cây trồng, vật nuôi, xây dựng cầu dân sinh, lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời... Các chương trình này đã phát huy hiệu quả rất tốt tại các địa phương được thụ hưởng.

Đánh giá cao vai trò của cộng đồng trong PCTT, bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng, không thể thực hiện thành công được công tác PCTT nếu như không xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân. “Chính từ các nhu cầu cũng như kinh nghiệm và kiến thức của người dân, chúng ta mới đề ra được những giải pháp cụ thể để ứng phó, khắc phục được những điểm yếu cũng như là dễ bị tổn thương trong PCTT, từ đó, tăng cường năng lực PCTT của địa phương” – bà Pauline Tamesis nói. Do đó, kế hoạch GNRRTT tại Việt Nam trong giai đoạn tới sẽ dựa vào cộng đồng, các hạng mục được triển khai đều sẽ xuất phát từ nhu cầu của chính người dân. Việc triển khai lập kế hoạch sớm giúp thu thập đầy đủ thông tin và đưa ra các cảnh báo sớm. Từ đó, giúp các đối tác chủ động trong việc triển khai và cân đối nguồn ngân sách phù hợp.

Theo bà Pauline Tamesis, trong PCTT, bên cạnh các yếu tố ứng phó khẩn cấp thì cần phải quan tâm đến công tác phòng ngừa; phòng ngừa trước thiên tai và chuẩn bị sẵn sàng trong ứng phó thiên tai là những yếu tố cần phải quan tâm hơn, đặc biệt về năng lực phòng ngừa chủ động, chuẩn bị sẵn sàng ứng phó thiên tai, bao gồm cả việc đánh giá tình trạng dễ tổn thương của các đối tượng như người khuyết tật, trẻ em và phụ nữ... Dẫn chứng hiệu quả của việc phòng ngừa thiên tai chủ động qua việc xây dựng cầu tránh lũ ở thôn Bản Thăng, xã Tùng Vài, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang, bà Pauline Tamesis khẳng định: “Chỉ một cây cầu rất là nhỏ thôi, nhưng lại có thể giúp cho cả một cộng đồng hàng trăm người có thể phòng, tránh thiên tai”.

Chia sẻ về kế hoạch GNRRTT giai đoạn 2025-2030, bà Pauline Tamesis cho biết, kế hoạch công tác giai đoạn 2025-2030 của Đối tác GNRRTT sẽ thể hiện rõ các tầm nhìn chung các đối tác. Kế hoạch sẽ được xây dựng phù hợp với các ưu tiên của Chính phủ Việt Nam về PCTT, coi đây là cốt lõi trong quá trình phát triển của Việt Nam, cũng như phù hợp với các mục tiêu chiến lược của các thành viên Đối tác.

Thu Hằng